Inhoud

Een periapicaal abces of tandabces is een lokale opstapeling van etter na weefseldood (necrose).

Een abces kan acuut (met pijn en zwelling gepaard gaand) of chronisch zijn. Sommige mensen lopen jaren rond met een chronisch abces zonder dit te merken.

Abcessen komen vaak voor bij tanden. Cariës en pulpadood veroorzaken ontstekingen, waardoor er weefsel rond de tanden wordt afgebroken en er zich een abces vormt. Door druk (via onder andere osmose) zal dit abces groter worden, verder bot afbreken en tot onder het periost komen, waar het tot een pijnlijke zwelling leidt. Hierna kan het abces het periost perforeren en een abces onder de huid worden, een zogenaamd submucosaal abces.

Een gecombineerde aandoening, waarbij de etter verschillende ruimtes in de onderkaak opvult, is de angina van Ludwig. De etter kan de luchtpijp dichtdrukken en verstikkingsdood veroorzaken.

Diagnose

Een acuut abces wordt door spontane pijn gekenmerkt. De tand is gevoelig als men erop drukt of klopt. De patiënt ervaart een verhoging van de tand en lichte mobiliteit van de tand. Op röntgenfoto's is dikwijls een zwart bolletje rond de wortelpunt te zien. De tand is avitaal. Soms is de zwelling te zien, maar zeker niet altijd.

Een chronisch abces is pijnloos doordat de tand avitaal is, maar kan op röntgenfoto's herkend worden.

Behandeling

Pijn verminderen
De eerste behandeling die moet worden uitgevoerd, is de pijn trachten te verminderen. Bij een acuut abces lukt dit meestal door de pulpakamer (het binnenste van de tand) open te boren. Vaak vloeit de etter er uit en vermindert de drukpijn op korte termijn. Dit openboren van de pulpa bij een abces is pijnloos en er hoeft meestal niet verdoofd te worden. Het insnijden van het abces gebeurt daarom zeer zelden.

Wortelkanalen desinfecteren
In tweede instantie moeten de wortelkanalen gedesinfecteerd worden, omdat abcessen veroorzaakt worden door bacteriën in de wortelkanalen. Dikwijls worden er ook antibiotica voorgeschreven, maar er zijn tandartsen die menen dat dit niet nodig is als de kanalen goed gedesinfecteerd zijn. In een latere fase wordt er een wortelkanaalvulling geplaatst.

Tand trekken
Men kan de tand ook trekken. Zo creëert men ook drainage en neemt men de bacteriën weg. De volkswijsheid dat men een tand met een abces niet mag trekken is niet correct.

Complicaties

Een behandeling van een abces is niet zo eenvoudig, doordat lokale anesthetica door de zuurgraad van de etter een slechte ionisatiegraad en dus werking hebben. Vaak zal het abces onverdoofd ingesneden moeten worden omdat het niet te verdoven is. Meteen hierna voelt de patiënt echter opluchting door de wegname van de etterdruk.