Sialolithiasis is de benaming voor een aandoening waarbij zich zogenaamde speekselstenen (of sialoliet) vormen in de speekselafvoerbuis of in de speekselklier zelf. Sommige mensen vormen één of meer kleine steentjes in een speekselklier. Dit gebeurt het vaakst bij mensen boven de leeftijd van 40, hoewel het kan voorkomen op elke leeftijd. De reden waarom zich een steen vormt is niet bekend. De meeste speekselstenen bestaan voornamelijk uit calcium (kalk). Er zijn echter geen afwijkingen in het bloedcalciumgehalte of enig ander calciumprobleem in het lichaam. Speekselstenen worden meestal niet geassocieerd met een andere ziekte.

De grootte van de steen kan variëren van minder dan 1 mm tot een paar centimeter in diameter. Ongeveer 9 op de 10 stenen zijn kleiner dan 10 mm.

Het ontsteken van een speekselklier met een speekselsteen wordt sialoadenitis genoemd.

Symptomen

Vaak gaat een speekselsteen niet met symptomen gepaard. Soms echter treden vrij specifieke klachten op in de zin van een pijnlijke zwelling van de klier in de kaakhoek voor en tijdens de maaltijd. Vaak zakt deze zwelling na de maaltijd langzaam weer af.

Behandeling

Er zal in eerste instantie getracht worden door het zuigen op zuurtjes of door spoelen met citroenzuur de speekselklieren extra te stimuleren zodat steentjes vanzelf uitgedreven worden. Als een steentje duidelijk voelbaar in de wang of mondholte aanwezig is kan met een poliklinische ingreep, onder plaatselijke verdoving, geprobeerd worden het steentje te verwijderen. Soms gaan met voorafgaande behandelingen de klachten niet over en zal de hele speekselklier verwijderd moeten worden.