Een archipelvlek is een veel voorkomende, onschuldige, aangeboren blauw-grijze gepigmenteerde pigmentvlek bij baby's en jonge kinderen. Onder meer kinderen met een Aziatische of negroïde achtergrond hebben een grote kans op archipelvlekken. Bij blanke kinderen komt het weinig voor.

Het is een blauwzwarte, grijsgrauwe of soms donkerbruine vlek met golvende grenzen en een onregelmatige vorm. De vlekken kunnen overal op de huid voorkomen maar zitten meestal op de stuit en de rug. De vlek ziet er dan extra donker, soms zelfs zwart-blauw uit. De grootste vlek zit meestal boven de billen. De afmetingen variëren van 1 centimeter tot wel 30 centimeter of groter.

In het eerste levensjaar worden de plekken als regel donkerder van kleur. In de jaren daarna worden de plekken juist lichter en op het eind van de kleuterleeftijd zullen de meeste archipelvlekken verdwenen zijn. Hoe kleiner de vlek, hoe groter de kans dat hij uiteindelijk zal verdwijnen. De vlekken verdwijnen vanzelf na 3 tot 5 jaar of vervagen aanzienlijk tegen de puberteit.

Een archipelvlek kan na de geboorte nog wel eens aangezien worden voor een blauwe plek als gevolg van een geboortetrauma of wordt ten onrechte aangezien als sporen van kindermishandeling.

Behandeling

Archipelvlekken zijn goedaardig en hoeven daarom niet behandeld te worden. Bovendien verdwijnen de meeste vlekken op de kleuterleeftijd. Vooral de relatief kleine archipelvlekken (tot enkele centimeters groot) hebben een grote kans om spontaan te verdwijnen. De grotere vlekken zijn vaak hardnekkiger en kunnen veel langer aanwezig blijven of zelfs nooit meer helemaal verdwijnen.

Mongolenvlek

Archipelvlekken werden vroeger Mongolenvlek genoemd, naar het Engelse Mongolian spot. De term "Mongolenvlek" suggereert ten onrechte een associatie met het syndroom van Down. Door de blauwachtige kleur van de vlek werd vroeger de spottende naam blauwe in Nederland vaak gebruikt voor mensen van Indonesische afkomst. Misvattingen over de archipelvlek bestaan overigens al eeuwenlang: Hippocrates, de grondlegger van de geneeskunde, meende dat de plekken ontstonden tijdens de zwangerschap als gevolg van een klap tegen de buik van de zwangere moeder.