Algemene informatie
Bij primaire leverkanker is de ongeremde celdeling begonnen in de lever. Er zijn verschillende vormen van primaire leverkanker. In veruit de meeste gevallen gaat het om de vorm hepatocellulair carcinoom (HCC). Dat is een tumor die ontstaat uit de meest voorkomende levercellen: hepatocyten. Primaire leverkanker ontstaat vaak door chronische beschadiging van de lever door bijvoorbeeld hepatitis of alcoholgebruik.
Er is een kwaadaardige tumor (gezwel) ontstaan. Of meerdere tumoren. Kwaadaardig houd in:
Als leverkanker zich uitzaait, is dat meestal naar andere plaatsen in de lever, het buikvlies, lymfeklieren of de longen.
Uitzaaiingen (metastasen) in de lever:
Deze levermetastasen worden veroorzaakt door kanker (bijvoorbeeld darmkanker) elders in het lichaam. Ze worden ofwel direct gevonden bij het ontdekken van de kanker elders in het lichaam, ofwel tijdens routine onderzoek na de behandeling van de primaire tumor.
Zelfs wordt er vaak bij een goedaardige tumor een afwachtende houding aangenomen en wordt gehoopt dat de tumor vanzelf verdwijnt. Waarom levertumoren ontstaan schijnt toch heel veel met voeding te maken te hebben, ook omdat de lever als orgaan de taak heeft om te ontgiftigen. Een gezondere voeding en leefwijze zou dus een goed effect kunnen hebben op goedaardige tumoren.
Medische namen voor goedaardige tumoren zijn de volgende: haemangiomen (bloedvatgezwellen), focale nodulaire hyperplasie (gezwellen voortkomend uit of van levercellen en galwegen) en adenomen (gezwellen voortkomend uit of van levercellen). Als er sprake is van de eerste twee soorten wordt vaak voorgesteld om een tijdje aan te zien hoe ze zich ontwikkelen en of ze niet vanzelf verdwijnen. Is er sprake van een goedaardig adenoom dat een bepaalde grootte heeft bereikt, groter dan 5 cm. doorsnee, dan worden deze tumoren wel chirurgisch verwijderd. Ook omdat goedaardige adenomen uit kunnen groeien en veranderen in kwaadaardige adenomen. Verder kunnen in de lever holtes ontstaan die gevuld worden met vocht en dan worden ze cystes genoemd. Deze zijn ook eenvoudig te verwijderen.
Klachten en symptomen van kanker in de lever
De klachten die voorkomen bij leverkanker zijn afhankelijk van, de plaats, de grootte en het aantal tumoren in de lever.
Klachten die bij leverkanker kunnen ontstaan zijn:
Jeuk en geelzucht ontstaan met name wanneer de tumor de afvoer van galvloeistof belemmert. Galvloeistof wordt door de lever geproduceerd en via de galwegen en de galblaas aan de dunne darm afgegeven. Als de tumor één of meerdere galwegen dichtdrukt, dan kan galstuwing ontstaan. Dit veroorzaakt diverse klachten, zoals jeuk en geelzucht. Bij geelzucht kleurt de urine meestal donker en is de ontlasting licht als stopverf. Meer informatie over geelzucht.
Slechte leverfunctie
Als de tumor groeit en/of de levercirrose zich verder uitbreidt, kan de functie van de lever verslechteren. Als de lever zijn functie niet goed meer kan uitoefenen, kunnen ernstige problemen ontstaan. Door verhoogde druk in de bloedvaten van de lever kunnen spataderen in de slokdarm en maag ontstaan en vochtophoping in de buik (ascites). Als de lever zijn ontgiftende functie niet meer kan uitoefenen, ontstaat een stapeling van giftige stoffen. Deze stapeling kan ook in de hersenen plaatsvinden. Dit leidt tot verwardheid en uiteindelijk kan de patiënt in coma raken
HCC is in Nederland een zeldzame kwaadaardige tumor, maar wel de meest voorkomende primaire kwaadaardige levertumor. De hoge sterfte van HCC is grotendeels te wijten aan het feit dat het HCC vaak voorkomt in combinatie met levercirrose (80% van de patiënten met een HCC heeft levercirrose).Per jaar krijgen ongeveer 500 mensen in Nederland te horen dat zij primaire leverkanker hebben. In de meeste gevallen gaat het om HCC. Dit aantal is veel lager dan het aantal patiënten dat levermetastasen krijgt (zie dossier 'Levermetastasen'). Daarbij gaat het om vele duizenden nieuwe patiënten per jaar in Nederland.
Kwaadaardige primaire levertumoren ontstaan veelal bij mensen die last hebben van hepatitis B of C en als gevolg daarvan last hebben van chronische ontstekingen. Dit wordt wel een hepatocellulair carcinoom genoemd. (dit is een van de lever zelf uitgaande vorm van kanker) Een andere vrij zeldzame vorm van primaire leverkanker is Fibrolamellar carcinoom een zeldzame leverkanker bij kinderen en relatief jonge vrouwen. Ook kan een primaire levertumor ontstaan in de galwegen, cholangiocarcinoom genoemd (galwegkanker)
De diagnose wordt gesteld door een echografie, CT-scan of MRI. Als het vermoeden bestaat dat het om leverkanker gaat, kan nog een biopsie worden gedaan. Hierbij wordt een stukje weefsel afgenomen en microscopisch onderzocht. Als de diagnose leverkanker wordt gesteld, is de ziekte meestal al langere tijd aanwezig, doordat in het begin maar weinig klachten aanwezig zijn. Als de diagnose dan eenmaal wordt gesteld is genezing vaak niet meer mogelijk. Er kunnen wel levensverlengende en pijnstillende behandelingen plaatsvinden.
De behandelingsmogelijkheden van primaire levertumoren worden naar gelang grootte, plaats van ligging bepaald. In principe kan een primaire levertumor chirurgisch verwijderd worden. De lever is het enige orgaan dat na een operatie weer terug aangroeit en zijn functie volledig hersteld. Er zijn operaties bekend waarbij 65% van de lever werd verwijderd. Ook levertransplantaties worden wel gedaan in o.a. Groningen, maar de wachtlijst daarvoor is lang. Toch zijn er ook andere manieren van behandelen, zoals de alcoholinjectie of een laserbehandeling. Lokale chemospoelingen, TACE - Trans Arteriele Chemo embolisatie is een veelgebruikte vorm van chemo. Systemische chemo wordt bij primaire leverkanker minder vaak gebruikt. Bestraling wordt incidenteel wel toegepast , maar wordt niet als genezend gezien bij primaire levertumoren.
Zie ook: Leverkanker