Zodra we voeding doorslikken komt het in de slokdarm terecht. De slokdarm is een gespierde buis, tussen de mondholte en de maag. In de wand van de slokdarm zitten spieren die het voedsel actief naar de maag transporteren. Op de overgang van de slokdarm naar de maag zit een sluitspier (sfincter). Deze sluitspier moet ervoor zorgen dat maaginhoud niet terugstroomt, de slokdarm in.
Zodra voeding in de maag komt, wordt het vermengd met maagsap. Maagsap bevat onder andere agressief zoutzuur. De maag zelf heeft een dikke slijmvlieslaag die de maagwand beschermt tegen dit zuur. De slokdarm heeft echter niet zo?n dikke beschermlaag. Als maaginhoud in de slokdarm komt, kan de slokdarm beschadigd raken door het agressieve maagsap. Hierdoor kan op den duur een slokdarmontsteking ontstaan.
Met brandend maagzuur of zuurbranden wordt het te vaak terugstromen van de zure maaginhoud in de slokdarm bedoeld. Dit geeft klachten. De medische naam voor brandend maagzuur is reflux. In de patiëntenvoorlichting wordt echter meestal de naam 'brandend maagzuur' gebruikt.
Bijna iedereen heeft wel eens last van brandend maagzuur of een oprisping. Bijvoorbeeld na een zware maaltijd. Dit kan geen kwaad. Als u regelmatig last heeft van deze klachten, is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Deze kan beoordelen of onderzoek en een behandeling noodzakelijk zijn. Als u regelmatig brandend maagzuur heeft en dit wordt niet behandeld, kan een slokdarmontsteking ontstaan. Deze kan op den duur overgaan in een blijvende verandering van het weefsel in de slokdarm. Dit wordt een Barrett-slokdarm genoemd. Mensen met een Barrett-slokdarm hebben een licht verhoogde kans op slokdarmkanker.
De klachten bij brandend maagzuur kunnen per persoon verschillen. Veel mensen hebben last van zure oprispingen. Zij proeven het zuur dat omhoog stroomt, de slokdarm in. Niet iedereen heeft hier iedereen last van. Ook zonder het zuur te proeven kunt u last hebben van brandend maagzuur. Het te vaak terugstromen van maagzuur in de slokdarm heeft niets te maken met een teveel aan maagzuur.
Veel mensen met brandend maagzuur hebben vooral 's nachts (in liggende positie) of bij het voorover buigen veel last van klachten. Dit heeft te maken met de positie van de maag en slokdarm. Daarnaast ontstaan veel klachten na de maaltijd. Dit komt omdat juist na de maaltijd de maag meer onder spanning staat waardoor het sluitspiertje zich spontaan opent om lucht te ontsnappen. Hierbij komt ook vaak zure maaginhoud de slokdarm in.
Veelvoorkomende klachten bij brandend maagzuur zijn:
Veel mensen met brandend maagzuur hebben met name 's nachts veel last van klachten.
Wanneer naar de huisarts
Bij de volgende klachten is het altijd belangrijk om naar uw huisarts te gaan:
Vaak kan de huisarts de diagnose brandend maagzuur stellen, op basis van het klachtenpatroon. In sommige gevallen is verder onderzoek noodzakelijk. Bijvoorbeeld als blijkt dat de klachten niet verminderen door gebruik van maagzuurremmers. Of als de klachten eerst verdwijnen, maar later weer terug komen.
Kijkonderzoek
Een middenrifsbreuk of een slokdarmontsteking kan worden vastgesteld tijdens een kijkonderzoek (gastroscopie) van de binnenkant van de slokdarm en de maag. Dit onderzoek gebeurt met een speciaal kijkinstrument, de gastroscoop. Dit is een flexibele slang, met daarop een kleine camera en een lampje. De arts kan met de gastroscoop via uw mond de slokdarm goed bekijken.
24-uurs zuurgraadmeting
Een zuurgraadmeting is een onderzoek waarbij gedurende 24 uur lang de zuurgraad in de slokdarm wordt gemeten. De zuurgraad wordt ook wel de pH-waarde genoemd. Met dit onderzoek kan de arts beoordelen of er te vaak zure maaginhoud in de slokdarm aanwezig is. Daarnaast wordt gekeken of er een relatie is tussen uw klachten en de reflux. Via de neus brengt de arts een dun slangetje in de slokdarm. Aan het uiteinde van dit slangetje is een meetinstrumentje bevestigd. Deze meet 24 uur lang de zuurgraad (pH) in de slokdarm, vlak boven de sluitspier en de overgang naar de maag.
Stationaire manometrie
Een stationaire slokdarm-manometrie is een onderzoek waarbij de druk in de slokdarm en het sluitspiertje tussen de slokdarm en de maag (de onderste slokdarm-sfincter) wordt gemeten. Met dit onderzoek kan de arts de bewegingen (motoriek) van de slokdarm en de functie van het sluitspiertje tussen de slokdarm en de maag beoordelen. De arts brengt een dun slangetje (katheter) via uw neus in de slokdarm tot in de maag. Aan het uiteinde van dit slangetje zitten drie meetpunten. Het slangetje is verbonden met een computer, waarop via een speciaal programma de drukmetingen verschijnen. Vaak vindt dit onderzoek ook plaats vóór een 24-uurs zuurgraadmeting van de slokdarm, voor het bepalen van de locatie van het slangetje.
De behandeling is afhankelijk van de ernst van de klachten. Soms geeft de huisarts u voedingsadviezen en leefregels die de klachten kunnen verminderen. Een aantal adviezen vindt u onder 'tips en adviezen'. Afhankelijk van de ernst van de klachten, kan de arts ook medicijnen voorschrijven.
Afhankelijk van de ernst van de klachten, kan de arts ook medicijnen voorschrijven. Deze medicijnen zijn meestal voor een periode van vier tot zes weken. In de tijd zullen uw klachten vaak verminderen of verdwijnen. Is dit bij u niet het geval dan moet u de medicijnen soms voor een langere periode gebruiken of u krijgt een hogere dosering van hetzelfde medicijn voorgeschreven. Eventueel besluit de arts u een ander medicijn voor te schrijven.
Er zijn verschillende soorten medicijnen die bij een brandend maagzuur voorgeschreven kunnen worden:
De eerste drie groepen van bovengenoemde medicijnen zijn zogenaamde 'symptoombestrijders'. Dat wil zeggen dat deze medicijnen alleen de klachten verminderen, of voorkomen. Het omhoog stromen van maaginhoud wordt niet behandeld. Maar omdat het maagsap niet meer zuur is, kan het geen problemen meer veroorzaken.
Anti-refluxoperatie
Als medicijnen, in combinatie met voedingsadviezen en leefregels, niet voldoende helpen om de klachten te verminderen, kan de arts een operatie voorstellen. Deze operatie wordt ook wel een 'anti-refluxoperatie' genoemd. Bij deze kijkoperatie wordt het bovenste deel van de maag als een soort manchet om de onderkant van de slokdarm heen 'gedraaid'. De maag kan vervolgens niet meer door de middenrifsbreuk omhoog komen. In sommige ziekenhuizen wordt tegenwoordig ook een endoscopische behandeling van reflux uitgevoerd: de endoluminale fundoplicatie. Bij de methode wordt de ingreep met een endoscoop via de mondholte uitgevoerd. Een endoscoop is een flexibele slang waarop een kleine videocamera en een lampje zijn bevestigd. De maagwand wordt rond de slokdarmopening vijf centimeter naar binnen (de maag in) geplooid en met ankertjes vastgezet. De natuurlijke overgang van de slokdarm naar de maag wordt op die manier hersteld, waardoor de werking van de maagsluitspier weer wordt zoals die hoort te zijn. Omdat het hierbij gaat om een vrij nieuwe methode zijn er nog geen langetermijnresultaten van bekend. Uw behandeld arts kan u informeren over deze andere behandelingen.