Mazelen

Informatie over mazelen

Mazelen

Mazelen (morbilli) is een kinderziekte die veroorzaakt wordt door het mazelenvirus. Het mazelenvirus behoort tot de virusfamilie paramyxoviridae, genus morbilli. Het is een enkelstrengs RNA-virus. De meeste kinderen in Nederland worden ingeënt tegen mazelen als ze 14 maanden en 9 jaar zijn met de BMR-prik tegen bof, mazelen en rode hond via het Rijksvaccinatieprogramma. Doordat de mazelenvaccinatie in 1976 werd opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma is het aantal patiënten met mazelen en het aantal sterfgevallen in Nederland enorm gedaald. Onder bevolkingsgroepen die zich niet laten vaccineren, breken van tijd tot tijd nog mazelenepidemieën uit. Zo heeft vanaf mei 2013 tot maart 2014 in Nederland een mazelenepidemie geheerst in gemeenten met een lage vaccinatiegraad (onder 90 procent) tegen mazelen. De incubatietijd van mazelen is 7 tot 14 dagen. Het is een erg besmettelijk virus. Het virus van mazelen zit in de neus en keel van besmette personen en wordt verspreid via de lucht (hoesten, niezen, praten). Iemand met mazelen is besmettelijk vanaf ongeveer 1-3 dagen voor tot 5 dagen na het optreden van huiduitslag. Wereldwijd is mazelen een belangrijke oorzaak van sterfte bij kinderen. Uit schattingen van WHO blijkt dat mazelen verantwoordelijk is voor 50 tot 60% van de totale kindersterfte aan ziekten die in principe vermijdbaar zijn door vaccinaties. Vooral in ontwikkelingslanden is ziekte en sterfte door mazelen nog een groot probleem.

Oorzaak

Mazelen wordt veroorzaakt door een zeer besmettelijk virus. Het virus wordt overgebracht via druppeltjes die met hoesten, praten en niezen worden verspreid. Patiënten zijn het meest besmettelijk van 1 tot 3 dagen vóór de huiduitslag zich manifesteert tot ongeveer 5 dagen erna. Over het algemeen breken mazelen circa tien dagen na de besmetting uit. Dit wordt de incubatietijd genoemd. Er is een kleine kans dat het kind complicaties oploopt als gevolg van de mazelen. Mazelen is zeer besmettelijk: één ziek kind besmet ten minste tien andere personen die niet tegen mazelen zijn ingeënt of geen mazelen hebben doorgemaakt.

Symptomen

Mazelen begint met hoge koorts, rode ogen, verkoudheid en hoesten. In het vroege stadium kunnen vlekjes aan de binnenkant van de wangen verschijnen. Er zijn twee fasen van de mazelen. Tijdens de eerste fase vertoond de patiënt symptomen en verschijnselen die lijken op een flinke griep of verkoudheid. De symptomen kunnen verergeren en soms wel weken aanhouden. In deze beginfase is mazelen het meest besmettelijk. In de tweede fase van de ziekte, zullen de kenmerkende en duidelijke symptomen van de mazelen zich uiten. Er ontstaan huidvlekjes in gezicht, nek en hals die zich verspreiden over het hele lichaam. Eerst zijn het grote en kleine vlekken, na verloop van tijd gaan die over in een vrijwel egale roodheid van de huid.

Behandeling en complicaties

Er is geen behandeling tegen mazelen. Na 1 week verdwijnen de symptomen van mazelen meestal weer spontaan. Als er complicaties optreden zijn medicijnen en/of een ziekenhuisopname nodig. Complicaties Bij 10 tot 20% van de gevallen treden complicaties op, zoals middenoorontsteking of longontsteking. Bij 1 op de 1.000 gevallen treedt een zeer gevreesde complicatie op, namelijk hersenvliesontsteking. Een patiënt kan dan bijvoorbeeld in coma raken. Een zeldzamer complicatie is de subacute scleroserende panencefalitis, die wordt veroorzaakt door een langzaam voortschrijdende mazelenvirusinfectie in de hersenen. Jaren na een ogenschijnlijk normaal verlopen mazelenvirusinfectie ontstaan toenemende gedragsafwijkingen. De patiënt raakt uiteindelijk in een vegetatieve toestand en overlijdt na maanden tot jaren. Een ernstige complicatie kan tot overlijden van de patiënt leiden. Hersenvliesontsteking kan ook blijvende schade opleveren.

Mazelen video's