Candida

Informatie over candida

Candida

Candidiasis,candidose of candida is een schimmelinfectie (mycose) die veroorzaakt wordt door gistachtige schimmels, voornamelijk Candida albicans. Deze schimmel is bij vrijwel iedereen aanwezig als een normale commensaal, onder andere in de mond, in de darm, op de huid en in de vagina, en vormt met bacteriën een zeker evenwicht. Men spreekt echter van candidiasis wanneer de schimmels een overwicht krijgen op de bacteriën en het biologisch evenwicht verstoord wordt, waardoor een opportunistische infectie ontstaat.

De meest voorkomende vormen van candidiasis

Mond Spruw, klachten door Candida albicans in de mond. C. Albicans kan bij veel mensen in het speeksel worden aangetoond, zonder dat het mondslijmvlies aangetast is. In dit geval is er dan ook geen sprake van candidose. Het percentage van mensen waarbij Candida albicans in de mond kan worden aangetoond is 40%. Klachten kunnen door een slecht passende prothese veroorzaakt worden of door antibioticagebruik. De meest voorkomende oorzaak van orale candidiasis is echter het gebruik van hoge doses inhalatiecorticosteroïden, die deels in de mondholte neerslaan en ter plaatse de weerstand van het slijmvlies onderdrukken. Om deze reden wordt bij hoge doseringen van deze inhalatiegeneesmiddelen aanbevolen na het inhaleren de mond te spoelen. Infecties van de geslachtsorganen In de huisartsenpraktijk ziet men geregeld candida-infecties van de vagina, waarbij deze normale commensaal zodanig toeneemt dat er klachten van jeuk, branderigheid, roodheid en een meestal witte, brokkelige afscheiding (de 'witte vloed') ontstaan. Dergelijke infecties treden soms zonder duidelijke oorzaak op, maar komen wat vaker voor in de zwangerschap, bij mensen met suikerziekte en na gebruik van breedspectrum-antibiotica, waardoor veel bacteriën sterven en de schimmels kans krijgen te gaan woekeren door het wegvallen van de concurrentie. Mannelijke partners herbergen het organisme dan ook vaak onder de voorhuid, waardoor het soms nodig is beide partners tegelijk te behandelen. Candidiasis komt in het ziekenhuis ook veelal voor bij patiënten met verminderde weerstand, bijvoorbeeld bij behandeling met antimitotica (bij kanker), behandeling bij transplantatie, hiv/aids, of ook nog bij behandeling met corticosteroïden. Candida-infecties van de huid Deze treden vaak op in vochtige huidplooien, zoals in de liezen, onder de borsten of onder een hangbuik, vaak bij bejaarden met diabetes. Dit is eveneens goed te behandelen met miconazol en goede hygiëne. Bij baby's treedt een candida-infectie vaak op in de liezen in combinatie met smetten door luiers Nagels De schimmelinfectie van de nagel wordt onychomycose genoemd en wordt vrijwel altijd veroorzaakt door andere schimmels, namelijk dermatofyten. Candida-infecties van de nagel bestaan echter wel.

Natuurlijke weerstand

Het speeksel van de meeste mensen heeft een anti-schimmelwerking. Deze werking komt door histatinen, die in het speeksel aangetoond kunnen worden. Histatinen zijn eiwitten en worden vooral aangetoond in het speeksel van de wangspeekselklier (glandula parotis). Schimmels kunnen in twee vormen voorkomen in de mond, namelijk als gist of als ontkiemende vorm. De histatinen zijn het meest effectief tegen gist.

Behandeling

Candidiasis van mond, huidplooien of vagina wordt in de praktijk meestal lokaal behandeld met anti-schimmelmedicijnen zoals miconazol, terbinafine of nystatine. Als een lokale behandeling niet het gewenste effect heeft (zeer zelden) kan gekozen worden voor een behandeling met tabletten, bijvoorbeeld met fluconazol. Daarnaast is het van belang een goede mondhygiëne na te streven, door bijvoorbeeld spoelmiddelen te gebruiken en een eventueel kunstgebit regelmatig te reinigen

Spruw bij baby's

Bij pasgeboren baby's komt een lichte vorm van spruw, meestal in de eerste vier levensweken, zeer vaak voor (tientallen procenten); dit hoeft alleen behandeld te worden als het duidelijk aanleiding tot klachten geeft (pijn, slecht drinken hierdoor). Het candida-organisme is immers een normale commensaal en de baby, die bij de geboorte onvermijdelijk al wordt gekoloniseerd zal er hoe dan ook weerstand tegen moeten ontwikkelen, het is niet mogelijk zich levenslang tegen de gist te beschermen. Huisartsen en kinderartsen zijn daarom zeer terughoudend met het behandelen van spruw bij baby's, zeker als er geen klachten bij voorkomen. Lactatiekundigen en consultatiebureauverpleegkundigen staan in Nederland vaak een wat agressiever beleid voor, omdat zij claimen dat de borstvoeding wel eens kan mislukken als moeder bv. tepelkloven krijgt of heeft, waarvoor de candida dan vaak als (mede)schuldige wordt aangewezen. Wetenschappelijk bewijs hiervoor ontbreekt echter.