Botbreuk

Informatie over botbreuk

Botbreuk

Een botbreuk of fractuur is het onderbreken van de continuïteit van het bot. Het kan gaan om een scheur in het bot, maar ook het volledig in stukken gebroken zijn van het bot. Binnen de geneeskunde wordt het #-teken gebruikt als afkorting van fractuur.

Oorzaken

De oorzaken van botbreuken zijn onder te verdelen in twee grote categorieën. Enerzijds de fracturen ten gevolge van grote externe krachten, bijvoorbeeld door een ongeval, die op het bot uitgeoefend worden en waartegen het bot niet bestand is. Dit is een acute fractuur. Daarnaast bestaan ook fracturen die chronisch van aard zijn en veroorzaakt worden door herhaalde belasting van het desbetreffende bot. Deze stressfracturen komen vaak voor bij sporters. Anderzijds kan er een pathologie van het bot aanwezig zijn (bijvoorbeeld bij osteoporose of botmetastase), waardoor het bot zo broos wordt dat het breekt onder invloed van normale krachten zoals wandelen of rechtopstaan (pathologische fractuur). Een barst wordt technisch gezien als een breuk.

Wat stel je vast bij een botbreuk?

• Pijn, verkleuring en vaak zwelling.
• Kan lichaamsdeel niet normaal bewegen of op steunen.
• Soms zichtbare wond, abnormale beweeglijkheid of krakend geluid bij bewegen.

Wat doe je bij een botbreuk?

• Ga met een slachtoffer dat getroffen is aan hand, arm, schouder of voet naar de (huis)arts.
• Voor letsels aan nek, rug, heup, been of knie: Direct 112 (laten) bellen.
• Zet het ledemaat nooit weer recht.
• Laat het slachtoffer geen onnodige bewegingen doen.
• Vermijd dat het slachtoffer steunt op een gewond been of een pijnlijke voet. Als het gaat om letsel aan de hand, arm of schouder, vraag dan aan het slachtoffer de arm stil te houden. Op die manier blijft de pijn beperkt.
• Als een open wond op de plaats van de breuk veel bloed verliest, druk dan op de wond.
• Voorkom dat er vuil in een mogelijke wond komt, dek deze zo mogelijk (steriel)af.
• Geef het slachtoffer niets te eten en drinken.

Indelingen

Breuklijnen Afhankelijk van de soort kracht die aan de oorzaak lag van een breuk, ziet men dat de breuklijn verschillend is.

• Flexiekracht op de dwarse lengte van het bot - dwarse breuk - schuine breuk

• Rotatiekracht op het bot (bijvoorbeeld bij skiën wanneer het onderbeen vasthangt maar het lichaam nog een draaibeweging maakt) - helicoïdale (spiroïde) breuk

• Compressiekracht (indrukking) - compressiefractuur of impactiefractuur (bijvoorbeeld wervels bij val) - impactie (indeuking van het bot wanneer hierop rechtstreeks een slag komt)

• Trekkracht op ligament - avulsie (doordat het ligament meer trekkracht kan verdragen, zal eerder een stuk bot afscheuren dan het ligament)

• de bifocale breuken; dit zijn twee breuken in hetzelfde bot.
• de multifocale breuken; minstens drie breuken in hetzelfde bot.
• de comminutieve breuken; verbrijzeling van het bot met zeer veel fragmenten.

Genezen

De actieve genezing kan op twee manieren geschieden:

• Genezing per primam, met een orthopedische of chirugische ingreep, waarbij de botstukken aan elkaar worden gezet met behulp van platen en schroeven.
• Genezing per secundam, het bot natuurlijk laten genezen, maar het geblesseerde lichaamsdeel extra verzorgen.

Botbreuk video's