Basalioom

Informatie over basalioom

Basaalcelcarcinoom

Het basaalcelcarcinoom, ook wel basalioom, is een vorm van huidkanker. Basaalcelcarcinoom metastaseert zelden en komt vooral voor bij oudere mensen op lichaamshuid die veel aan het licht blootgesteld is geweest. Ook jonge mensen kunnen echter een basaalcelcarcinoom krijgen. De illustratie geeft een laat stadium weer en is niet representatief voor de meest voorkomende presentatie: een klein glazig-rood bobbeltje van enkele millimeters groot met wat zichtbare bloedvaatjes erin. In een later stadium wordt het een niet-genezend wondje of zweertje waar permanent een korstje op zit. Metastasering op afstand komt eigenlijk niet voor, maar plaatselijke doorgroei wel.

Oorzaak

Belangrijkste oorzaak is de blootstelling aan zonlicht. Misschien bestaat er daarnaast een genetische aanleg. Een zeldzame oorzaak is het basaalcelnaevussyndroom. Ook in huid die bestraald is geweest (met röntgenstraling) kunnen basaalcelcarcinomen ontstaan - vroeger werden bijvoorbeeld wijnvlekken en hemangiomen wel bestraald.

Behandeling

• Er is in Nederland een landelijke richtlijn Basaalcelcarcinoom van het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg (CBO), waarin behandelingsrichtlijnen voor de arts, meestal dermatoloog zijn samengevat. Iedere arts staat het vrij om van deze richtlijn af te wijken als daarvoor goede redenen bestaan.
• Meestal wordt chirurgische verwijdering met drie of vijf millimeters marge toegepast. De marge wordt bepaald door de grootte en het soort van het basaalcelcarcinoom: is het oppervlakkig, groeit het in nestjes of is het juist sprieterig. Als de snijvlakken vrij zijn kan worden volstaan met een geregelde nacontrole om bij een eventueel recidief snel in te kunnen grijpen.
• Relatief nieuw (1980) is de fotodynamische therapie (PDT). Hierbij wordt een crème met een "fotoactieve" stof op de carcinoom aangebracht. Vervolgens wordt de tumor belicht met rood licht van een bepaalde golflengte, waarna het fotoactieve molecuul een reactie in gang zet waardoor de tumorcellen worden vernietigd.
• Bij basaalcelcarcinomen die op een ongunstige plaats liggen is het soms niet zo makkelijk om voldoende marge aan te kunnen houden bij het verwijderen (bijvoorbeeld op de neus of bij het oog). Dan kan worden gekozen voor de zogenaamde Mohs' chirurgie, waarbij direct na excisie de randen van het verwijderde weefsel minutieus onder de microscoop worden onderzocht om doelgericht een aanvullende resectie te kunnen doen. Dit voorkomt het onnodig verwijderen van gezond weefsel. Mohs' chirurgie wordt uitgevoerd volgens een duidelijk omschreven protocol waarbij de preparaatranden worden gekleurd. De behandeling vereist intensieve samenwerking tussen een dermatoloog en een patholoog-anatoom, en de gehele ingreep zal veelal uren duren. In voorkomende gevallen wordt ook een plastisch-chirurg ingeschakeld voor de reconstructie. Daarom wordt deze behandeling slechts in enkele (meest universitaire) klinieken uitgevoerd. Behandelcentra in Nederland zijn onder andere Rotterdam, Maastricht, Groningen, Nijmegen en Eindhoven.
• Radiotherapie kan een optie zijn, bij basaalcelcarcinomen die moeilijk chirurgisch te behandelen zijn. Een voorbeeld is een basaalcelcarcinoom op de neuspunt.
• Bevriezen (cryochirurgie) en curettage icm elektrodessicatie (verbranden) werden vooral in het verleden veel toegepast.

Behandeling van superficiele basaalcelcarcinomen

Bij dunne, oppervlakkige basaalcelcarcinomen zijn er extra behandelingsmogelijkheden:

• Fluorouracil-crème. Fluorouracil is een cytostaticum, wat intraveneus ook voor andere kankers wordt gebruikt. In crème-vorm is het matig effectief bij superficiële basaalcelcarcinomen.
• Imiquimod-crème is een middel dat het imuunsysteem stimuleert, zodat het afweersysteem de afwijkende cellen opruimt.
• Fotodynamische therapie (PDT) met 5-aminolevulinezuur of methyl-aminolevulinezuur. Met name de afwijkende cellen worden gevoelig voor licht, en sterven als de huid belicht wordt.

Basalioom video's