Inhoud
Als je een vitamine B12 tekort hebt, heeft je lichaam onvoldoende vitamine B12 ter beschikking om goed te kunnen functioneren. Vitamine B12 wordt ook wel cobalamine genoemd en heb je nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen en voor het gezond houden van je zenuwstelsel.
Volwassenen hebben per dag 2,8 microgram vitamine B12 nodig. Als je zwanger bent of borstvoeding geeft, heb je iets meer nodig. Vitamine B12 zit in dierlijke producten zoals:
- Melkproducten
- Vlees
- Vis
- Eieren
Wat is de oorzaak
Vitamine B12 komt alleen voor in dierlijke producten. Daarom loop je een grote kans om een tekort aan vitamine B12 op te lopen als je geen dierlijke producten eet.
Als je een ziekte hebt aan je maag, een (gedeeltelijke) verwijdering van je maag hebt ondergaan of als je te weinig maagzuur aanmaakt, kan het zijn dat je te weinig vitamine B12 kunt opnemen. Dit kan ook het geval zijn als je maagzuurremmers gebruikt.
Mensen (vaak ouderen) met een tekort aan het maageiwit 'Intrinsic Factor' kunnen te weinig vitamine B12 opnemen. Intrinsic Factor heb je nodig om vitamine B12 in je dunne darm op te kunnen nemen. Ook wanneer je ontstekingen hebt in je dunne darm of wanneer een deel van je darm operatief is verwijderd kun je vitamine B12 minder goed opnemen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij patiënten met de ziekte van Crohn.
Verder kan het geneesmiddel metformine, dat vaak gebruikt wordt bij diabetes, de opname van vitamine B12 remmen. Het kan ook nog zijn dat je lichaam antistoffen aanmaakt tegen vitamine B12, waardoor de opname ervan wordt geremd.
Een toegenomen uitscheiding van vitamine B12 door je nieren, bijvoorbeeld door veelvuldig gebruik van alcohol of door het slikken van bepaalde medicijnen kan, ook zorgen voor een vitamine B12 tekort.
Symptomen
Aangezien vitamine B12 essentieel is voor onder andere de gezondheid van het zenuwstelsel, het immuunsysteem, en de vorming van DNA, is de onderstaande lijst van klachten niet compleet. Niet alle klachten hoeven voor te komen, en ook hoeven de klachten niet voortdurend aanwezig te zijn. De meeste klachten kunnen variëren in ernst en kunnen al optreden ver voordat er anemie (bloedarmoede) ontstaat. Bij ruim éénderde van de patiënten ontstaat zelfs helemaal geen anemie. Met name de neurologische en psychische klachten komen vaak al voor bij laagnormale waarden van vitamine B12.
Omdat vitamine B12 op zoveel systemen in het lichaam van invloed is, uit een deficiëntie zich bij iedereen anders. Waar de één met name last heeft van vermoeidheid, tintelingen, geheugenverlies en spierkrampen, heeft een ander problemen met zich concentreren, een ontstoken tong, menstruatieklachten en depressiviteit. Wel zijn er een aantal klachten die vaker voorkomen, zoals: vermoeidheid, psychische problemen, neurologische klachten, een ontstoken of dikke tong, het koud hebben en verlies van eetlust.
Een vitamine B12 deficiëntie is sluipend en het kan jaren duren voordat de symptomen en klachten zich ontwikkelen en voordat ze ernstig worden. Vaak wordt een vroege diagnose gemist door de vaagheid van een aantal symptomen, en omdat veel symptomen overeenkomen met andere aandoeningen. Bij onverklaarbare neurologische klachten, glossitis, concentratieproblemen, vermoeidheid, vergeetachtigheid of psychische problemen zou daarom altijd de B12 serumwaarde getest moeten worden. Als u last hebt van één of meerdere klachten uit onderstaande opsomming, raadpleeg dan altijd uw huisarts.
Neurologisch:
- Tintelingen, doof gevoel, brandend gevoel in armen, benen, handen en/of voeten, zenuwpijn, op ?watten? lopen, uitvalsverschijnselen.
- Concentratiestoornissen, geheugenproblemen.
- Afasie: niet op de juiste woorden kunnen komen, verkeerde woorden gebruiken, verspreken.
- Ataxie: onverklaarbaar vallen, of ergens tegen aan lopen, verlies van positiegevoel, dingen omgooien, struikelen, moeilijk lopen.
- Verminderde pijnbeleving, fijne motoriek, reuk en smaak.
Psychisch:
- Depressie, nervositeit, geïrriteerdheid, prikkelbaarheid, gedragsveranderingen, apathie.
- Dementie, verwardheid.
- Psychose, paranoia, hallucinaties.
Overig:
- Spierpijn en krachtsverlies.
- Glossitis (ontstoken tong), branderige, pijnlijke of prikkelende tong, gevoelige mond.
- Vermoeidheid, slaperigheid, zwakte.
- Misselijkheid, verlies van eetlust, gewichtsverlies.
- Menstruatieklachten, zoals uitblijven menstruatie, hevige menstruatie, te lange menstruatie, verergerde menstruatiepijn.
- Gewrichtsklachten.
- Kortademigheid, benauwdheid, hartkloppingen.
- Duizeligheid.
- Bleekheid van de huid.
- Het koud hebben.
- Impotentie.
- Onvruchtbaarheid.
- Haaruitval.
- Veranderingen in gezichtsveld, wazig zien.
- Darmklachten.
- Incontinentie en/of vaak plassen.
- Hoofdpijn.
- Abnormale reflexen.
- Spiertrekkingen en spierkrampen.
- Oorsuizen.
Te veel vitamine B12
De kans dat je klachten krijgt van te veel aan vitamine B12 is zeer klein. Je lichaam zorgt ervoor dat je niet teveel vitamine B12 opneemt.
Behandeling
De behandeling van een vitamine B12-tekort is afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de klachten:
Te weinig intrinsic factor.
Als er geen of erg weinig productie van intrinsic factor is, wordt vitamine B12 meestal via een injectie toegediend die direct in het bloed wordt opgenomen. Deze injecties moeten vaak levenslang worden gebruikt. Het slikken van vitamine B12-supplementen is soms ook een mogelijkheid. Hierbij gaat het dan vaak om hoge doseringen. Het is niet zeker dat de toediening van supplementen afdoende is. Daarom moet regelmatig het vitamine B12-gehalte in uw bloed gecontroleerd worden. Uw arts kan u het beste informeren over welke behandeling voor u geschikt is.
Voldoende intrinsic factor.
Als er wel voldoende intrinsic factor wordt aangemaakt door het maagslijmvlies, dan kan extra inname van vitamine B12 voldoende zijn. Wanneer vitamine B12 niet opgenomen kan worden, bijvoorbeeld na darmoperaties moeten deze blijvend gegeven worden. Soms kan de patiënt na een aantal injecties overgaan op voedingssupplementen met extra vitamine B12.
