Inhoud

Er zijn mensen die zeggen dat de naam verstandskies is afgeleid van 'ver staand' maar de stand achter in de mond heeft niets te maken met de naamgeving van deze kiezen. Verstandskies, wijsheidskies en wijsheidstand gaan terug op het Latijnse dens sapientiae, 'tand der wijsheid'. Het zijn de laatste tanden die bij de mens doorkomen. Niet alleen in het Nederlands, maar ook in andere landen spreekt men van een verstandskies en niet 'ver staand(e) kies'(in het Engels 'wisdom teeth', Duitsers 'Weißheitszahn', en in het Belgisch-Nederlands over 'wijsheidstand'). De verre stand achter in de mond is wel één van de oorzaken waarom veel mensen last hebben van hun verstandskiezen. Omdat ze zo ver achter in de mond staan is het voor veel mensen lastig om er met de tandenborstel goed bij te kunnen komen.

Wat feiten over verstandskiezen op een rijtje:

Problemen met verstandskiezen

Doordat verstandskiezen zo ver achterin de mond liggen en ook nogal eens scheef- of niet goed doorkomen, is het erg lastig om deze kiezen goed schoon te houden. Er ontstaat daardoor gemakkelijk cariës in dit soort kiezen. Ook ontstaan er makkelijk tandvleesontstekingen. Deze kiezen liggen vaak half onder het tandvlees waardoor ze door een tandarts vaak slecht te inspecteren zijn.

Als de kiezen maar half doorkomen kunnen er problemen ontstaan doordat onder het losse lapje tandvlees makkelijk voedselrestjes kunnen achterblijven. Het lapje tandvlees wat over een gedeeltelijk doorgebroken tandvlees ligt wordt het operculum genoemd. Dit lapje tandvlees raakt makkelijk ontstoken en zal pijnklachten en zelfs een dik gezicht en/of abces kunnen veroorzaken, deze ontsteking wordt pericoronitis genoemd.

Ook kan het zijn dat verstandskiezen scheef of gekanteld doorkomen waardoor het gebit niet goed kan sluiten en er problemen met het kauwen kan ontstaan. Ook kunnen mensen hierdoor hun wang of tandvlees stuk bijten.

Een ander mogelijk probleem is dat verstandskiezen schade kunnen veroorzaken aan andere kiezen. Doordat het gebied rond de verstandskies zo lastig schoon te houden is kunnen er op den duur ook vervelende tandvleesproblemen of gaatjes ontstaan aan de kiezen die ervoor liggen.

Een probleem dat het minst voorkomt door verstandskiezen maar wat zeker wel aandacht van een tandarts verdient is de kans op een tumor of cyste in het kaakbot om de verstandskies. De kans hierop is circa 3%.

Er kunnen dus allerlei problemen ontstaan met verstandskiezen en het is zaak ze goed te laten controleren door de tandarts.

Verwijdering van de verstandskiezen

Wanneer een verstandskies voor problemen zorgt of wanneer verwacht wordt dat de verstandskies voor problemen kan gaan zorgen, kan de tandarts (in overleg met de patiënt) besluiten om de verstandskies te verwijderen. Uiteraard zijn er ook mensen waarbij de verstandskiezen nooit problemen opleveren, maar dit terzijde.

Als er door de tandarts geen problemen worden verwacht met het verwijderen van de verstandskies, zal de tandarts dit zelf doen. Wanneer de tandarts problemen verwacht, doordat de kies moeilijk ligt of als het een complexe verwijdering zal inhouden, zal de patiënt worden doorverwezen naar een kaakchirurg.

Wanneer bij de patiënt angst voor dit soort behandelingen bestaat, kan er ook worden gekozen om de verstandskiezen onder sedatie te laten trekken. Dit gebeurt vaak poliklinisch. Ook bestaat er een alternatief om de verstandskiezen onder narcose laten trekken. Dit vereist wel een dagbehandeling of een opname in het ziekenhuis.

Enkele redenen om een verstandskies te verwijderen:

Nabehandeling

Na een 'gewone' verstandskiesverwijdering is het zaak om rekening met het volgende te houden:

De zwelling kan verminderd worden door de eerste uren na de behandeling de wang te koelen met een ijskompres. Roken vertraagt de wondgenezing, het is verstandig om gedurende minimaal vijf dagen niet te roken. De tanden kunnen normaal gepoetst worden. Eventueel kunt u spoelen (ook om de wond schoon te houden).

Risico's en gevolgen van het operatief verwijderen van verstandskiezen: