Inhoud
Systemische lupus erythematodes (SLE) is een auto-immuunziekte, met symptomen in allerlei organen. Het wordt onderscheiden van andere varianten van lupus erythematodes die tot de huid beperkt blijven.
Lupus Erythematodes (of kortweg lupus) is een auto-immuunziekte, dat wil zeggen een ontregeling van het eigen afweersysteem, waarbij het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam keert. Door een ontregeling kan het voorkomen dat het afweersysteem lichaamseigen bestanddelen niet meer goed van lichaamsvreemde bestanddelen onderscheidt en daardoor afweerreacties tegen lichaamseigen bestanddelen in gang zet.
SLE kent, omdat de ziekte bijna ieder orgaan in het lichaam kan aantasten, veel verschillende uitingsvormen; Gewrichtsklachten, huidafwijkingen, spierpijnen en algemene vermoeidheid behoren tot de meest voorkomende klachten.
Oorzaak
De oorzaak van SLE is nog onbekend. De ontstekingen worden uitgelokt door een reactie van abnormale afweerstoffen (auto-antistoffen) met normale cellulaire en andere bestanddelen van het lichaam. Zowel genetische als omgevingsfactoren spelen een rol bij het ontstaan van de ziekte.
Als omgevingsfactor is de negatieve invloed van UV-stralen bekend. Daarnaast kunnen infecties (met name virussen) bij een genetisch 'gevoelig' individu aanleiding tot SLE zouden kunnen geven.
Ook hormonen lijken een rol te spelen: in diermodellen bevorderen vrouwelijke hormonen lupus, terwijl mannelijke hormonen tegen lupus beschermen. De ziekte openbaart zich vaak in de puberteit of na een zwangerschap. Ca. 90% van de patiënten zijn vrouwen en 10% mannen.
Symptomen
Wanneer aan ten minste vier van de volgende elf criteria is voldaan, wordt gesproken van systemische lupus erythematodes:
- vlinderexantheem (rode uitslag op beide wangen die overloopt op de neusrug, in de vorm van een vlinder);
- discoïde lupus (erythemateuze (rode) plekken met hyperkeratose (verdikking van de huid)), bijvoorbeeld de vlindervormig exantheem in het gelaat (het uitslag/exantheem/rode plekken worden gevormd door de afzetting van de kleine immuuncomplexen);
- lichtovergevoeligheid;
- orale of nasofaryngeale ulcera (mond-/keelzweren);
- artritis (ontsteking van een of meerdere gewrichten);
- serositis (pleuritis (ontsteking van het longvlies) / pericarditis (ontsteking van hartzakje));
- nierafwijkingen (proteïnurie (eiwit in de urine), hematurie (bloed in de urine), celcilinders);
- neurologische stoornissen (insulten (epilepsie), psychosen);
- hematologische stoornissen (hemolytische anemie, leukopenie (te weinig witte bloedlichamen), trombopenie (te weinig bloedplaatjes));
- positieve ANA-serologie (antinucleaire antistoffen);
- immunologische afwijkingen (anti-dsDNA +).
Wanneer men bij een patiënt aan SLE denkt dan kan het in het bloed vinden van specifieke afweerstoffen steun aan die diagnose geven.
Behandeling
SLE is een chronische ziekte en kan niet echt worden genezen. Met leefregels en (tijdelijk) medicijnen zijn veel verschijnselen te onderdrukken.
Meestal heeft lupus een op- en neergaand verloop. Soms ziet men spontane uitdoving van de ziekte na de menopauze.
Met het beter kunnen behandelen van de actieve ziekte en het langer leven van SLE patiënten komt steeds meer aandacht voor het duidelijk vaker op relatief jonge leeftijd optreden van hart- en vaatziekten bij patienten met SLE. Het bestrijden van risicofactoren (roken, overgewicht, suikerziekte, hoog cholesterol en te weinig lichaamsbeweging) is van een heel groot belang!
