Inhoud
Trombocytopenie is het symptoom dat er te weinig bloedplaatjes (trombocyten) in het bloed aanwezig zijn. Een 'normaal' mens heeft tussen de 150 en 450 miljard bloedplaatjes per liter bloed. (Bij het bepalen hiervan is het wel van groot belang de telling snel na het afnemen te doen, aangezien het aantal bloedplaatjes hierna snel daalt). Boven de 50 miljard bloedplaatjes is er klinisch zelden een probleem.
Oorzaak
De oorzaak van het symptoom kan liggen in een verminderde aanmaak, in een verhoogd verbruik, in het wegvangen van bloedplaatjes door een orgaan zoals de milt, of in een combinatie hiervan. Normaal breekt de milt bloedplaatjes die niet meer actief zijn, af. Bij trombocytopenie breekt de milt soms ook nog actieve bloedplaatjes af. De bloedplaatjes van gezonde mensen (tussen de 150 tot 450 miljard per liter bloed) zijn ongeveer 10 dagen actief. Het lichaam maakt normaal continu grote aantallen bloedplaatjes aan.
- verminderde productie
- gebrek aan vitamine B12 of foliumzuur
- beenmerginfiltratie zoals leukemie of myelodysplastisch syndroom
- erfelijke ziektes zoals het TAR-syndroom, Syndroom van Wiskott-Aldrich of X-gebonden trombocytopenie
- perifeer verbruik
- idiopathische trombocytopenische purpura (ITP)
- thrombotische thrombocytopenische purpura (TTP)
- hemolytisch-uremisch syndroom (HUS)
- Gedissemineerde intravasculaire coagulatie (DIC) ofwel Diffuus Intravasale Stolling (DIS)
- paroxismale nachtelijke hemoglobinurie
- antifosfolipidensyndroom
- door reacties op medicijnen:
- veel gangbare middelen veroorzaken soms trombocytopenie. Valproaat en
- Chemotherapeutica doen dat soms in een dosis-afhankelijke mate door
- beenmergonderdrukking; andere geneesmiddelen veroorzaken soms trombocytopenie door immunologische mechanismen. Hierin zijn ook weer twee typen te onderscheiden:
- het Fab deel van de antistof wordt aan plaatsje gebonden onder invloed van het geneesmiddel;, waardoor deze worden vernietigd. Het Fc-deel van het antilichaam is nierbij niet betrokken. voorbeeld: kinidinemiddelen.
- Het Fab-deel van een antilichaam bindt aan plaatjesfactor 4 (PF4). Bij aanwezigheid van heparine of andere geneesmiddelen bindt het Fc deel zich aan receptors op de bloedplaatjes waardoor de plaatjes geactiveerd worden.
Ook knokkelkoorts (dengue) is een bekende oorzaak van trombocytopenie gepaard gaande met koorts.
Veel voorkomende vormen
- ITP,idiopatische trombocytopenische purpura of de ziekte van Werlhof.
- trombocytopenie bij beenmergverdringing.
Therapie
Medicatie
Bij kinderen (tot ongeveer 10 jaar) is meestal sprake van ITP, en wordt de trombocytopenie vaak niet behandeld. In de meeste gevallen gaat het vanzelf over. Bij volwassenen wordt vaak meteen ingegrepen. Meestal worden ze met Prednison behandeld, maar soms wordt gammaglobuline toegepast. Dat laatste is echter duurder en heeft zijn eigen risico's - het wordt bereid uit bloed van donoren. Omdat bloedplaatjes maar zo kort blijven bestaan in de circulatie is het geven van transfusies met bloedplaatjes geen optie, behalve in die gevallen waarin er een vooruitzicht is dat de productie spontaan weer op gang zal komen.
Milt verwijderen
Als medicatie niet helpt, wordt vaak de milt verwijderd. Dit zal bij ongeveer 70% van de mensen helpen om de ziekte te genezen. Door de miltverwijdering ben je vatbaarder voor andere ziekten en word je vaak voor de operatie voor veel ziekten gevaccineerd.
Andere methodes
Als de medicatie niet aanslaat en het verwijderen van de milt ook geen effect oplevert, wat bij ongeveer 15% van de patiënten gebeurt, worden middelen toegediend die nog niet effectief bewezen zijn.
Verschijnselen van Trombocytopenie
Deze berusten allemaal op bloedingen.
Niet ernstige verschijnselen
- Blauwe plekken;
- Puntbloedinkjes (Petechiën);
- Bloedingen huid en/of slijmvliezen;
- Slijmvliesbloedingen, ook samen met puntbloedinkjes; bijvoorbeeld bij het tandenpoetsen, of bij de menstruatie die veelal lang duurt en heftig is.
Dit kan ook in de periode zonder de menstruatie.
Ernstige verschijnselen
- Bloedingen in het maagdarmkanaal. Deze zijn waar te nemen door bloedbraken en bloed in de ontlasting die daardoor glimmend zwart kleurt (melaena)
- Nier- of urinewegbloeding en (overmatig) bloed(stolsel) verlies via de vagina.
- Een nier- of urinewegbloeding wordt zichtbaar door bloed in de urine;
- Hersenbloeding, meestal hersenvliesbloeding, wordt zelden waargenomen.
- Azafalk
- Azathioprine
- Celestone
- Depo-Medrol
- Dexamethason
- GAMMAGARD
- Gamunex
- Imuran
- Intratect
- Kenacort-A
- Nanogam
- Octagam
- Omniplasma
- Oradexon
- Solu-Medrol
