Inhoud

Steeds vaker hoor je mensen roepen mijn kind heeft het Asperger syndroom. Maar waar veel mensen dan niet bij stil staan is wat is dit? Hoe komt hij er aan? Wat kun je er aan doen? Het Syndroom van Asperger hoort bij autisme. Het is een aan autisme verwante stoornis. Erfelijkheid speelt hierin een belangrijke rol. De zintuiglijke prikkels worden bij mensen met Asperger anders verwerkt. Er zijn verschillende gradaties als het gaat over deze aandoening, maar in de meeste gevallen kunnen de kinderen gewoon naar school en gewoon onderwijs volgen, maar soms is schooluitval toch onvermijdelijk, dan heb je het wel over een ernstige vorm van Asperger. Het is niet altijd zo dat de kinderen dit hebben als de ouders het ook hebben, ook al is het erfelijk. Er is namelijk ook een kans dat de ouders het hebben maar het zelf nog niet weten, omdat ze maar een lichte vorm hebben. Het kan bij de volwassenen tot uiting komen als ze merken dat de kinderen Asperger hebben, er wordt dan namelijk vaak onderzoek gedaan om te kijken waar dat het gedrag vandaan komt.

Asperger en het autismespectrum

Asperger wordt tot het autismespectrum gerekend. Zoals bij andere stoornissen uit dit spectrum is er sprake van een onhandige motoriek, moeite met lezen van sociale situaties, gebrek aan inlevingsvermogen en empathie, moeite met veranderingen, een neiging tot vaste gewoonten, een voorkeur voor bezigheden en interesses met sterk herhalende of systematische elementen, obsessief gedrag en makkelijk opgaan in een fantasiewereld.

Belangrijke verschillen met klassiek autisme zijn de praktisch normale taalontwikkeling, de normale of zelfs hoge intelligentie en de normale neiging contacten met anderen te leggen (hoewel dat doorgaans niet lukt). Het syndroom van Asperger wordt om deze redenen vaak tot het mildere eind van autismespectrum gerekend. Vaak worden mensen met het syndroom van Asperger de tijd voor diagnose als een normaal persoon beschouwd, maar vaak wel als iemand die excentriek, wereldvreemd of een einzelgänger is. Afhankelijk van de visie van het diagnosecentrum zal iemand met het syndroom van Asperger de diagnose "autismespectrumstoornis", syndroom van Asperger, hoogfunctionerende autisme of PDDNOS kunnen krijgen. Al deze diagnoses vallen binnen het autismespectrum en hebben dus bepaalde eigenschappen met elkaar gemeen.

Mensen met Asperger Syndroom hebben problemen met

Bijkomende probleemgebieden:

Sterke punten:

Kenmerken

Sociale beperkingen

Mensen met het syndroom van Asperger kunnen binnen de sociale context moeilijk tussen de regels lezen. Ze beseffen vaak niet intuïtief wat sociaal aanvaard is en vinden niet altijd de juiste toon of mimiek om hun eigen emotionele toestand te uiten.

Ze zijn er vaak slecht in om letterlijke en figuurlijke taal uiteen en om iemands lichaamstaal te lezen. Ze kunnen moeilijk inschatten wanneer ze aan het woord moeten/kunnen komen in een gesprek en wanneer niet. Metaforen zijn voor mensen met Asperger vaak moeilijker te begrijpen, terwijl hun eigen metaforen juist voor de omgeving onbegrijpelijk zijn. Als indirect gevolg daarvan hebben ze in mindere of meerdere mate last van gedachteblindheid, terwijl ze van de andere kant vaak met een origineel idee kunnen komen. Deze beperkingen zijn door inzet van het verstand en oefening na loop van jaren vaak wel min of meer te compenseren en zo leert men gedurende zijn adolescentie gemakkelijker met mensen om te gaan. Ook het spelen met niet-letterlijk taalgebruik is te leren en zo kunnen ze zelfs humoristisch spreken. Op lees- en schrijfvaardigheid presteren mensen met Asperger gemiddeld of bovengemiddeld. Wat sociale vaardigheden betreft loopt kennis meestal voor op de sociale ontwikkeling en de praktische vaardigheden. Groot verschil tussen IQ en EQ. Meestal is het IQ normaal of boven gemiddeld en is het EQ onder het gemiddelde. Zodra het IQ stijgt, gaat dit ten koste van de EQ. Als hij of zij zich minder concentreert op zijn intellect en intelligentie, kan dit soms juist weer gunstig werken op de sociale emotionele vaardigheden.

Opgaan in afwijkende interesses

Mensen met het syndroom van Asperger kunnen intense preoccupaties koesteren. De precieze interesse verschilt per persoon; vaak is deze sterk gespecialiseerd en maakt op buitenstaanders een willekeurige indruk. Verzamelwoede komt veel voor. Kenmerkend voor Asperger is niet zozeer wat de precieze interesse is, maar vooral de intensiteit waarmee men zich ermee bezighoudt. Iemand met Asperger wisselt, tijdens zijn kinderjaren, een paar keer van interesse. In de puberteit komt de definitieve interesse gewoonlijk vast te liggen. Opvallend is wel dat een groot aantal Asperges hierbij vaak voor technische, wetenschappelijke, systematische en bètavakgerelateerde interesses kiezen; vaak typische ?manneninteresses?. Dergelijke interesses bieden een kunstmatig geordende wereld, die iemand met Asperger uitstel geeft van de onvoorspelbare en onhandelbare wereld. Het geeft een doel, een uitdaging en bevrediging waarvan men de regie volledig zelf in de hand heeft.

Mensen met het syndroom van Asperger hebben het moeilijk met de zingeving van hun leven, en religies zijn vaak moeilijk vanwege de grotere neiging naar het wetenschappelijke en de vaak rationele ingesteldheid van de persoon met Asperger. Ze hebben doorgaans weinig geduld voor wat zich buiten hun interesses afspeelt. Op school worden ze gezien als hoogbegaafd omdat ze duidelijk beter presteren dan hun leeftijdsgenoten in hun interessegebieden.

Dwangmatig handelen

Veel mensen met Asperger hebben moeite realistische eisen aan zichzelf te stellen. Vaak wordt een interesse of handeling gekozen die te hoog gegrepen is. De belangstelling voor het onderwerp is in grote mate aanwezig, maar het overzicht, het inzicht in de essentie, ontbreekt. Extreem doorgevoerd kan dit gedrag leiden tot sociale gedragsstoornissen en emotionele afzondering. Het is ook obsessief en dwangmatig. Anderzijds kan de enorme gedrevenheid, geduld en extreme fixatie en concentratie op het oplossen van een bepaald probleem, het willen begrijpen van een complex geheel of het willen bereiken van een bepaald beoogd doel bijzondere resultaten of prestaties opleveren.

Bijzonder taalgebruik

Mensen met het syndroom van Asperger staan bekend om hun manier van spreken ( te stil, te luid of te traag). Hun taalgebruik is vaak opvallend formeel en barok voor de gegeven situatie; ook komen ze vaak autoritair over, door de stelligheid van hun uitspraken en vaak een eentonige uitspraak. Ze kunnen vaak erg lang over hun specialisme blijven praten terwijl de ander eigenlijk al geen interesse meer voor toont. Ze kunnen uitblinken in spelling en genieten van dictees en van het uitleggen van spelling- en grammaticaregels, ze kunnen lezen en voorlezen als kinderen die jaren ouder zijn; dit alles staat los van de inhoud van de tekst, die ze misschien niet eens begrijpen. Ze kunnen wel moeite hebben met het op gang houden van een gesprek. Het kan voorkomen dat ze even niets meer weten te zeggen en niet of slecht uit hun woorden kunnen komen. Wanneer ze moet praten over koetjes en kalfjes zal hij sneller vastlopen dan wanneer het over een van zijn interessegebieden gaat of een ander zakelijk onderwerp. De gesproken taal is voor hen hetzelfde als de geschreven taal. Soms komt het voor dat ze eerder monologen dan dialogen houden en hardop tegen zichzelf praten i.p.v. tegen een ander. Ook het praten tegen voorwerpen kan soms voorkomen. Echolalie evenals palilalie komen voor.

Emotionele bijzonderheden

Ze hebben het soms moeilijk emoties van anderen te plaatsen, de subtiele boodschappen door gelaatsuitdrukkingen, oogcontact en lichamelijk contact. Ze zijn sterk egocentrisch, maar lang niet altijd egoïstisch. Ze zijn vaak emotioneler dan anderen, maar hun vermogen om deze emoties te kanaliseren en op maatschappelijk aanvaardbare manier te uiten, ontbreekt. Bedoelingen opnemen en de vorm om hun eigen bedoelingen te uiten, is moeilijk te realiseren. Mede doordat veel mensen met Asperger dit juist wel goed inzien en het besef wel aanwezig is wanneer iets aanvaardbaar of juist afwijkend overkomt, vinden zij vaak alternatieve strategieën en geven zij vaak blijk van gevorderde mogelijkheden om gewoon gepast en ogenschijnlijk normaal te reageren naar anderen. Wanneer zaken op een onverwachte manier gaan, kunnen ze last krijgen van emotionele spanningen. Terugtrekken, vluchtgedrag, kwaadheid, agressie, paniek of een huilbui kan dan bij sommigen het gevolg zijn. Voor de buitenwereld zijn deze reflexen en uitingen niet altijd te begrijpen.