Inhoud
Een whiplash is een letsel aan de nek en/of bovenste gedeelte van de rug ten gevolge van een ongeval of andere plotselinge gebeurtenis waarbij het hoofd een krachtige beweging heeft gemaakt ten opzichte van de rest van het lichaam. De beweging is te vergelijken met de beweging van het uiteinde van een zweep vandaar de naam 'zweepslag'.
Ook de term cervicaal acceleratie letsel (CAL) wordt gebruikt. Dit betekent dat er een beschadiging in het nek-ruggenwervelgebied is ontstaan door een plotselinge heftige beweging.
De meeste gevallen van whiplash onstaan bij kop-staartaanrijdingen met auto's. Hierbij loopt de bestuurder en/of passagier van de de voorste auto kans op het letsel door de mechanische beweging van de nek. Hierbij kan een beschadiging aan zachte weefsels en structuren in de nek optreden, die aanleiding tot klachten geeft. Het grootste deel van de mensen herstelt op korte termijn.
Symptomen
- Nekpijn;
- Stijfheid in de nek;
- Kaakpijn;
- Hoofdpijn;
- Moeilijk definieerbare pijnen in rug en soms in ledematen.
Andere (aspecifieke) symptomen kunnen zijn:
- Ernstige problemen met concentratie;
- Vergeetachtigheid;
- Stemmingswisselingen;
- Niet tegen licht/geluid kunnen;
- Vermoeidheid;
- Tintelen in de vingers;
- Oorsuizingen (tinnitus).
Behandeling
Een whiplash gaat bij ongeveer vijftig procent van de mensen binnen drie maanden vanzelf over. Vijfentachtig à negentig procent is binnen een jaar hersteld. De resterende tien procent die overblijft heeft een ongunstige prognose op herstel.
In sommige gevallen wordt, afhankelijk van de klachten, gekeken of het dragen van een nekkraag zinvol kan zijn. Beleid is om zoveel mogelijk actief te blijven waarbij de nekkraag een hulpmiddel is. Een nekkraag moet niet te lang worden gedragen omdat de spieren anders teveel wennen aan het hulpmiddel.
Mogelijke behandelingen zijn fysiotherapie, oefentherapie en gedragstherapie. Het herstel kan negatief beïnvloed worden door het letselschadeproces dat meestal erg moeilijk verloopt. Aangezien het klachtenpatroon niet altijd door artsen wordt (h)erkend.
Bij chronische klachten(in geval van whiplash na drie maanden) geven de boeken Pijn de baas en Brein de baas inzicht in de situatie.
Oorzaak
Behalve door aanrijdingen met auto's kan een whiplash ontstaan door ongelukken tijdens het sporten, of thuis, bijvoorbeeld door van de trap te vallen of een klap op het (achter)hoofd te krijgen. Om duidelijk aan te geven welke beweging het hoofd heeft gemaakt die de whiplash heeft veroorzaakt, noemen sommige artsen de whiplash ook wel acceleratieletsel (hoofd slaat voorover) of deceleratieletsel (hoofd slaat achterover).
