Toxoplasma gondii is de naam van een parasiet die toxoplasmose kan veroorzaken toxoplasmose. Toxoplasma gondii komt van nature voor bij allerlei dieren. Alleen bij katten ontstaan eitjes (oöcysten), maar katten worden er niet ziek van. Ook andere dieren kunnen deze eitjes binnenkrijgen en hierdoor kan het vlees besmet raken. Vooral dieren die buiten komen, lopen kans op besmetting. Ook groente en fruit wat buiten groeit kan door de ontlasting van katten besmet raken.
Toxoplasma gondii kan bij zwangere vrouwen in de eerste maanden na de besmetting dodelijk zijn voor het ongeboren kind. De ziekte kan in een later stadium van de zwangerschap ernstige en blijvende schade aan de ogen en hersenen van de baby veroorzaken.
Na een primaire infectie ontstaat een levenslange immuniteit die gebaseerd is op pre-immuniteit, dat wil zeggen zolang er sprake is van een voortdurende latent aanwezige infectie. Bij immuno-incompetente personen kan een latent aanwezige infectie opleven en ernstige symptomen met zich meebrengen.
Mensen met een verminderde weerstand, waaronder kinderen, bejaarden, zieken en zwangere vrouwen lopen meer risico op toxoplasmose.
Niet iedereen wordt ziek na besmetting met Toxoplasma gondii. De een heeft nauwelijks klachten, terwijl de ander last krijgt van vage klachten als moeheid, lusteloosheid, opgezwollen klieren, lichte koorts en huiduitslag. Iemand met een verminderde weerstand kan ergere klachten krijgen, zoals een oogafwijking, aantasting van het zenuwstelsel, de hartspier of de hersenen.
De afgelopen jaren zijn aanwijzingen gevonden dat Toxoplasma-infectie geassocieerd is met een verandering in persoonlijkheidskenmerken en een verminderd psychomotorisch vermogen. Enige tientallen procenten van de bevolking hebben antistoffen tegen de parasiet en zijn er dus ooit mee besmet geweest. De meesten hebben daar nooit iets van gemerkt. De infectie blijft levenslang bestaan maar bij een normaal functionerend immuunsysteem wordt hij niet actief.
Toxoplasma verwijst naar de boogvorm van de parasiet (toxon = boog). Toxoplasmaparasieten komen met name voor in de uitwerpselen van een kat en in vlees van onder meer varkens, geiten en schapen. Men kan met deze parasiet in contact komen door:
Voedingsadvies zoals gegeven door het Voedingscentrum:
Voor zwangere vrouwen en mensen met een sterk verminderde weerstand zijn er extra adviezen: