Inhoud
Exoftalmus is de medische benaming voor het gaan uitpuilen van de oogbol.
Oorzaken
Exophthalmus kan het gevolg zijn van een groot aantal verschillende aandoeningen:
- Zo zwellen bij sommige schildklieraandoeningen, vooral de ziekte van Graves-Basedow, de weefsels in de oogkas en hopen zich bepaalde typen cellen op (bijvoorbeeld lymfocyten), waardoor de oogbol naar voren wordt geduwd.
- Exoftalmie kan ook plotseling door een bloeding achter het oog of een ontsteking van de oogkas ontstaan.
- Verder kan er achter het oog een gezwel ontstaan, goedaardig of kwaadaardig, dat de oogbol naar voren drukt. Een zeldzame goedaardige opeenhoping van ontstekings- en bindweefsel (pseudo-tumor) kan exophthalmus met pijn en opzwelling veroorzaken.
- Ook bij trombose van de sinus cavernosus wordt het oog naar buiten gedrukt doordat het bloed niet weg kan uit de aders die het oog verlaten.
- Ten slotte kunnen er achter het oog afwijkende verbindingen ontstaan tussen slagaders en aders (arterioveneuze malformaties), waardoor een pulserende exoftalmie ontstaat: het uitpuilende oog pulseert daarbij op het ritme van de hartslag.
Gevolgen
Exoftalmus kan zeer nadelige gevolgen hebben voor het oog: als de oogleden niet goed meer gesloten kunnen worden, waardoor de cornea continu wordt blootgesteld aan de buitenlucht, kan uitdroging van het hoornvlies ontstaan, wat tot blijvende beschadiging hiervan kan leiden.
Behandeling
De behandeling hangt af van de oorzaak. Bij arterioveneuze malformaties kan chirurgisch ingrijpen nodig zijn om bepaalde bloedvaten af te sluiten. Een schildklieraandoening die zo ernstig is dat exoftalmie ontstaat, moet soms worden behandeld. Het is echter onduidelijk of behandeling van de schildklieraandoening het uitpuilen van de ogen verhelpt. De behandeling van exoftalmie bestaat onder andere uit beschermende brillen en oogdruppels bij lichte symptomen of uit corticosteroïden, bestraling of een chirurgische ingreep als de aandoening ernstigere vormen aanneemt. Als een bloeding of ontsteking wordt behandeld, moet ook de onderliggende aandoening worden behandeld.
Tumoren worden (afhankelijk van het type) behandeld met chemotherapie, bestraling of een chirurgische ingreep. Corticosteroïden kunnen ontstekingen verhelpen die door een pseudo-tumor zijn veroorzaakt.
