Inhoud
Gezwellen van het mondslijmvlies zijn betrekkelijk zeldzaam. In de mond komen zowel kwaadaardige (kanker) als goedaardige zwellingen voor. Deze tekst bespreekt de kwaadaardige zwellingen.
Mondkanker
Mondholtecarcinomen kunnen zich voordoen in de gehele mond: tong, mondbodem (het deel van de mond onder de tong), wangslijmvlies, tandvlees en het harde verhemelte.
Een kwaadaardige mondtumor kan op verschillende manieren groeien:
- als oppervlakkig zweertje;
- als een 'bloemkoolachtige' poliep;
- als 'een cyste'.
Oorzaken
Bij het ontstaan ervan speelt chronische irritatie van het slijmvlies vaak een belangrijke rol. Zo moet gedacht worden aan langdurig roken en alcohol als mogelijke oorzaak van kanker ín de mond.
Langdurige blootstelling aan zonlicht of pijp-roken kan een rol spelen bij het ontstaan van lipkanker. Ook plaatselijk werkende factoren, zoals een slechte mondhygiëne en een slecht passend kunstgebit, en interne oorzaken (zoals gebrek aan bepaalde voedingsstoffen en genetische oorzaken) kunnen een rol spelen. Soms is er echter ook geen duidelijke oorzaak aanwijsbaar. Mondkanker komt in Nederland vooral voor bij mensen van middelbare tot oudere leeftijd en vaker bij mannen dan bij vrouwen.
Symptomen
Vaak komen volgende symptomen voor:
- Pijn: meestal begint deze vorm van kanker zonder pijn; indien er ingroei in zenuwen is, zal pijn optreden
- Een zweer of gezwel in de mond die niet geneest
- Opgezette lymfeklieren zouden kunnen duiden op een uitzaaiing
- Slikklachten of slikpijn: slikken kan moeilijk gaan door mechanische storing of door pijn
- Witte en/of rode vlekken van het mondslijmvlies die niet verdwijnen zijn verdacht
- Trismus ofwel 'kaakklem'; dit komt alleen voor in een vergevorderd stadium van mondholtekanker; meestal zijn er eerder andere klachten
Behandeling
Operatie
In principe wordt een tumor in de mondholte chirurgisch (door middel van een operatie) verwijderd. In bijna alle gevallen (en zeker wanneer de tumor meer dan 2 centimeter in doorsnede meet) wordt ook een halsoperatie verricht, waarbij een (beperkt) deel van de lymfeklieren van de hals aan de kant, waar zich ook de tumor bevindt, verwijderd wordt. Dit wordt gedaan aangezien bij ongeveer 30% van de mensen waarbij voorafgaand aan de operatie geen aanwijzingen gevonden zijn (met behulp van bijvoorbeeld echografie van de hals) voor uitzaaiingen naar de lymfeklieren, er door middel van deze operatie toch uitzaaiingen aangetoond worden.
Radiotherapie
Op basis van de microscopische beoordeling van de verwijderde tumor en halsklieren wordt besloten of er nog een nabestraling (radiotherapie) plaats dient te vinden.
Chemotherapie
Chemotherapie bij mondholtekanker wordt eigenlijk alleen gegeven in specifieke situaties en is een uitzondering op de bovenstaande 'regel'.
