Inhoud

Kinkhoest is een besmettelijke ziekte van de neus, keel en luchtwegen die wordt veroorzaakt door een bacterie (Bordetella pertussis). Iemand met kinkhoest heeft langdurig hevige hoestbuien, met taai slijm en een lange gierende inademing na de hoestbui. Kinderen jonger dan een jaar kunnen er ernstig ziek van worden. Bij (jong)volwassenen verloopt de ziekte milder. In Nederland worden de meeste kinderen tegen kinkhoest ingeënt. Toch komt kinkhoest in Nederland regelmatig voor, bij kinderen en volwassenen.

Oorzaak

Kinkhoest wordt veroorzaakt door een bacterie. Iemand met kinkhoest kan de bacterie overdragen door niezen of hoesten. De kleine druppeltjes uit de mond of keel worden dan door anderen ingeademd.

Na het inademen van de bacterie duurt het één tot drie weken voordat u verkouden wordt. Daarna duurt het nog twee weken voor de echte 'kinkhoestbuien' beginnen. Vanaf het begin van de verkoudheid tot ongeveer zes weken daarna kunt u de bacterie op anderen overdragen. De ziekte is dus al besmettelijk voordat de kenmerkende hoestbuien optreden.

Symptomen

Kinkhoest begint met een verkoudheid, niezen, lichte koorts en prikkelhoest. Na twee weken ontstaan hevige, plotseling opkomende hoestbuien met opgeven van helder, taai slijm, soms met overgeven en/of blauw aanlopen. De hoestbui eindigt vaak met een lange gierende inademing. De hoestbuien zijn uitputtend.

Na enkele weken worden de hoestbuien minder heftig. Alles bij elkaar kan het hoesten soms drie tot vier maanden duren. Bij (jong) volwassenen verloopt de ziekte vaak minder heftig en zonder de kenmerkende verschijnselen. Zo iemand is dan verkouden en blijft langdurig hoesten, vaak wel een tot drie maanden.

Vaccinatie

Kinderen worden in het eerste levensjaar vier keer tegen kinkhoest ingeënt, de eerste keer als ze twee maanden zijn. De inenting tegen kinkhoest (K) zit samen met de inenting tegen difterie (D), tetanus (T) en polio (P) in de DKTP-prik. De inenting tegen kinkhoest geeft een goede bescherming, maar geen volledige bescherming gedurende vier tot twaalf jaar. Als een kind of volwassene die is ingeënt toch kinkhoest krijgt, verloopt de ziekte milder.

Behandeling

De bacterie kan worden bestreden met antibiotica. Echter, op het moment dat de typische hoestbuien optreden, leidt een dergelijke behandeling niet meer tot verkorting van de ziekteduur. Wel leidt het tot verkorting van de periode waarin men anderen kan infecteren. Kwetsbare personen in een huishouden waar een geval van kinkhoest is ontdekt, kunnen preventief worden behandeld met antibiotica.

Erythromycine gedurende twee weken is de standaard behandeling. Echter, behandeling gedurende 1 week blijkt even effectief. Azithromycine en clarithromycine zijn net zo effectief als erythromycine en hebben minder bijwerkingen.
Het gaat hierbij vooral om zuigelingen die nog niet volledig gevaccineerd zijn. Het belangrijkste punt van aandacht bij ontdekking van een geval van kinkhoest is dan ook of er zeer jonge, niet of onvolledig gevaccineerde kinderen blootgesteld kunnen zijn. Deze moeten dan volgens het Nederlands kinkhoestprotocol het liefst preventief worden behandeld en hun vaccinatieserie (eventueel versneld) afmaken. De ziekte is in Nederland aangifteplichtig.