Een granulomen ontstaan als gevolg van een ontstekingsreactie. Vaak treedt dit op wanneer een stof die te groot is om door het afweersysteem te worden aangepakt het lichaam binnendringt. Dergelijke stoffen kunnen zijn:
- Siliconen
- Nylonvezels
- Wondhechtmateriaal
- Metaaldeeltjes
- Kleurstoffen van tatoeages
- Cactusstekels
- Paraffine: een uit aardoliedestillaten en -residu's bereide stof
Een granuloom ontstaat door een afgebakende opeenhoping van ontstekingscellen, ook wel histiocyten of macrofagen: grote mononucleaire cellen die in staat zijn resten van dode of beschadigde lichaamseigen cellen te veranderen.
Ziektebeelden
Granulomen komen voor bij verschillende ziektebeelden:
- Granuloom kan ontstaan als reactie op lichaamsvreemd materiaal zoals een gescheurde atheroomcyste of talgkliercyste, siliconen, talkpoeder, praffine of inhalatie van stof of dampen die beryllium bevatten.
- Auto-immuunziekte zoals de ziekte van Crohn, granulomatose van Wegener en het syndroom van Churg-Strauss.
- Infecties met mycobacteriën, zoals tuberculose, lepra of bij langer bestaande syfilis of kattekrabziekte.
- Sarcoïdose, ziekte van Besnier-Boeck of ziekte van Besnier-Boeck-Schaumann
Pyogeen granuloom of granuloma teleangiëctaticum
Pyogeen granuloom is een relatief veelvoorkomende goedaardige huidaandoening. Er ontstaat een klein rond roodkleurig bobbeltje dat door overmatig weefselgroei ontstaat. Het bobbeltje kan vocht afscheiden of gaan bloeden. Pyogene granulomen zijn altijd goedaardig. Bij 5% van de zwangerschappen komt pyogeen granuloom voor en daardoor komen de tumoren vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Na de zwangerschap kunnen deze bobbeltjes vaak spontaan verdwijnen. Echter, de meeste pyogene granulomen worden verwijderd door ze van de huid te schrapen. Dit gebeurt onder plaatselijke verdoving. Behandeling kan ook plaatsvinden door bevriezing of door laserbehandeling. Wanneer het granuloom geïnfecteerd is, kan antibiotica worden voorgeschreven.
Behandeling
Behandeling is afhankelijk van het ziektebeeld. Soms worden röntgenfoto's gemaakt om metaal- en botdeeltjes of andere voorwerpen te ontdekken. Echografie kan nuttig zijn om granulomen te ontdekken die niet zichtbaar zijn op een röntgenfoto, zoals plantaardig materiaal of hout. In bijzondere gevallen worden CT- of MRI-scans gemaakt om kunststof- of houtdeeltjes te vinden. Als het granuloom niet met behulp van beeldvormende technieken kan worden gevonden, kan een stukje van de granuloom worden afgenomen (huidbiopsie) om vervolgens onder de microscoop te bekijken.
Wanneer sprake is van een groot granuloom of wanneer kans is op infectie kan gekozen worden voor een operatie mogelijk in combinatie met anibiotica.
