Inhoud
Geheugenverlies of amnesie is de naam voor stoornissen van het geheugen. Het heeft vooral betrekking op het episodisch geheugen.
Twee vormen van amnesie
Amnesie treedt vaak op na hersenletsel. Hierbij kan de getroffene zich gebeurtenissen min of meer kort voor, in ernstiger gevallen ook kort na, het hoofdletsel of medicijngebruik niet meer herinneren: er is een lacune in het geheugen ontstaan. Heeft dit alleen betrekking op de tijd voor het voorval, dan spreekt men van retrograde amnesie; houdt het onvermogen tot inprenten ook hierna nog aan, dan is er sprake van anterograde amnesie.
Oorzaken van amnesie
Geheugenverlies kan optreden:
- Na een hersentrauma (bijvoorbeeld een val of klap op het hoofd), of CVA.
- Na gebruik van sommige geneesmiddelen, vooral slaap- en kalmeringsmiddelen.
- Bij psychische en mentale stress.
- Bij Dementie: in typische gevallen gaat hierbij als eerste het kortetermijngeheugen achteruit. Bij dementie blijft het geestelijk disfunctioneren echter meestal niet beperkt tot het geheugen, hoewel het daar vaak mee begint, maar gaan meestal alle cognitieve functies achteruit.
- Bij beschadigingen aan de hippocampus.
- Bij het syndroom van Korsakov.
- Na Electroconvulsietherapie (ECT)
- Zonder aanwijsbare oorzaak en met korte duur
- In de vorm van een afweermechanisme, volgens de psychoanalyse
- Bij Hypnose, als neveneffect van suggestie.
- Bij overmatig Alcoholgebruik
- In de vorm van Bronamnesie. Daarbij is vooral het geheugen voor de context van gebeurtenissen verstoord. Bijvoorbeeld of je iets echt hebt meegemaakt of gedroomd, of dat een bepaald verhaal door Jan of Piet is verteld e.d. Men vermoedt dat vooral de prefrontale cortex hierbij betrokken is.
Amnesie en hersenen
Amnesie treedt het duidelijkst naar voren bij hersenletsel in de mediale temporale cortex, bijvoorbeeld na een hersenoperatie. Patiënten kunnen zich dan niet meer feiten of episodes herinneren uit hun eigen leven uit de periode na het opgelopen hersenletsel, en/of kunnen geen nieuwe informatie meer opslaan in het langetermijngeheugen. Vaak is het mede een gevolg van beschadiging in het gebied van de hippocampus waardoor de opslag of consolidatie van nieuwe informatie is verstoord. Het kortetermijngeheugen (bijvoorbeeld het voor korte tijd kunnen onthouden van cijferreeksen) is daarbij meestal gespaard.
Amnesie en vergeten
Amnesie kan ook mildere vormen aannemen, zoals bij vergeten: het proces waarbij kennis in het langetermijngeheugen moeilijker beschikbaar is of verloren gaat. Naarmate de tijd verstrijkt, wordt meer en meer vergeten.
