Inhoud
Een delier (Latijn: delirium) is een psycho-organische stoornis. De oorzaak is lichamelijk (het disfunctioneren van de hersenen), maar de verschijnselen zijn psychisch. Deze uiten zich door verwarring, cognitieve problemen of door aandachtsstoornissen. De symptomen ontwikkelen zich in een korte periode en fluctueren in sterkte. Naast aandachts- en concentratieproblemen kunnen ook amnesie, waanideeën en hallucinaties optreden.
Een delier komt vaker voor bij ouderen. Ook mensen met dementie zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van een delier. Een delier kan veroorzaakt worden door een lichamelijke aandoening zoals een infectie, bijwerkingen van bepaalde medicijnen of ontwenningsverschijnselen (van alcohol of drugs). Een bekend voorbeeld van het laatste is het delirium tremens. Maar ook bij overmatig alcoholgebruik kan een delier ontstaan. Verder kan een delier zich voordoen na een operatie of tijdens de terminale fase van ziekten als kanker en aids. En velen kennen het delier dat zich voor kan doen bij zeer hoge koorts, als 'ijlen' (koortsdelirium).
Symptomen
Verschijnselen van het delier kunnen zijn:
- Bewustzijnsstoornissen (dat wil zeggen dat u de omgeving minder helder opmerkt, minder goed uw aandacht kunt richten of vasthouden)
- Verwardheid;
- Veranderingen in de bewegingen en uitdrukkingen, zoals aard van de mimiek, gebaren en manier van spreken (o.a. opwinding, rusteloze activiteit of onverschilligheid);
- Psychotische verschijnselen (o.a. niet met de werkelijkheid overeenstemmende denkbeelden die zich niet laten corrigeren en waanideeën, zinsbedrog en verbeelding);
- Veranderingen in stemming en emotie.
Het delirium ontwikkelt zich vaak in korte tijd: in enkele uren tot dagen. De eerste verschijnselen doen zich vaak s`nachts voor. De verschijnselen van het delier kunnen snel wisselen.
Diagnose
Bij het stellen van de diagnose delirium gaat de arts uit van uw klachten en verschijnselen. Artsen en verpleegkundigen maken gebruik van meetinstrumenten om vast te stellen of u inderdaad een delier heeft, en hoe het delier zich ontwikkelt. Bij een meetinstrument moet u denken aan een uitgebreide lijst met kenmerken van een delier. De zorgverlener vult in of er bij u sprake is van deze kenmerken, en zo ja, in welke mate.
Behandeling
Als er sprake is van een delier, dan zoekt de arts naar lichamelijke oorza(a)k(en) en probeert deze te behandelen. Vaak krijgt u ook medicijnen om de psychotische verschijnselen en angst te verminderen. Om de nachtrust te verbeteren, krijgt u soms slaapmedicatie voorgeschreven. Als de oorzaak van het delier succesvol is behandeld, zal het delier meestal ook snel overgaan.
Een delier is voor u een angstige en nare ervaring. Het kan daarom prettig voor u zijn als er tijdens de verwarde periode steeds een vertrouwd persoon bij u blijft. Ook voor uw naasten is een delier een confronterende ervaring. In korte tijd zien zij u veranderen in een verwarde persoon, die zich heel anders gedraagt en waarmee moeilijk contact te krijgen is.
