Inhoud
Coloboom is een oogafwijking waarbij een deel van het oog ontbreekt. Deze aandoening is zeer zeldzaam en meestal aangeboren. Deze oogafwijking ontstaat tijdens de ontwikkeling van de baby in de baarmoeder.
Het ontbrekende deel blijft tijdens de ontwikkeling in de baarmoeder achter in groei. Echter, coloboom kan ook een gevolg zijn van een verwonding of oogchirurgie. In deze gevallen is de afwijking niet aangeboren.
Het effect is afhankelijk van de plaats en de omvang van de coloboom. Het ooglid, iris, lens, netvlies en/of oogzenuw kunnen ontbreken, waardoor een verminderd gezichtsvermogen, scheelheid, onwilligekeurige oogbewegingen, verhoogde oogboldruk (glaucoom) of lensvertroebeling (cataract) ontstaan.
Coloboom kan ook een onderdeel van het CHARGE-sydroom zijn. Dit is een aangeboren afwijking waarbij verschillende orgaansystemen betrokken zijn:
- Coloboom van het oog
- Hartafwijking
- Aanlegstoornis van de neusopeningen
- Retardatie (vertraging) van groei en ontwikkeling
- Genitale (geslachtsorganen) en urinewegafwijkingen
- Ear (oor) afwijkingen
Verschijnselen
Of iemand last heeft van coloboom is afhankelijk van de plaats en de omvang van de aandoening. Ontbreekt bijvoorbeeld maar een klein deel van de iris, dan heeft dit geen gevolgen voor het gezichtsvermogen.
Als een groot deel van het netvlies of de oogzenuw ontbreekt kan het gezichtsvermogen wel ernstig aangetast zijn. De patiënt ziet dan bijvoorbeeld alleen maar grote voorwerpen en felle lichten.
Bij kinderen met coloboom kunnen ook andere oogproblemen ontstaan, zoals brekingsafwijkingen, scheelheid of onwillekeurige oogbewegingen (nystagmus). Af en toe komen ook verhoogde oogdruk (glaucoom) of staar (cataract) voor.
Oorzaken
Coloboom is een aangeboren aandoening. Het ontbrekende deel van het oog blijft tijdens de zwangerschap in groei achter. De oorzaak is meestal onbekend. Wel komt de aandoening soms vaker voor in bepaalde families.
Het is niet bewezen dat geneesmiddelen, chemische stoffen of straling coloboom veroorzaken. Verder kan coloboom een onderdeel van het CHARGE-syndroom zijn. Dit is een aangeboren aandoening waarbij meerdere organen aangedaan zijn.
Coloboom kan ook ontstaan na een verwonding of na een oogoperatie. In deze gevallen is het dus niet aangeboren.
Diagnose
Soms ontdekken ouders zelf dat hun kind bijvoorbeeld een spleet in de iris of een onregelmatige gevormde pupil heeft. In andere gevallen wordt de aandoening pas opgemerkt als een kind oogproblemen heeft.
Voor het vaststellen van de diagnose kunnen verschillende onderzoeken nodig zijn. Artsen kunnen bijvoorbeeld de scherpte van het gezichtsvermogen onderzoeken en een onderzoek met een spleetlamp doen.
Behandeling
Operatief herstel van een aangeboren coloboom is niet mogelijk omdat er weefsel ontbreekt. Als de schade aan het oog is ontstaan door een operatie of een ongeluk kan deze soms gedeeltelijk hersteld worden.
Verder is de behandeling gericht op het tegengaan van beperkingen. Ook belangrijk is er voor zorgen dat kinderen zo normaal mogelijk kunnen functioneren: op school, thuis en met vriendjes. Een bril of andere hulpmiddelen kunnen daaraan bijdragen.
