Mastitis (borstontsteking, uierontsteking of melkklierontsteking) is een ontsteking van de melkklier (borst) die veroorzaakt kan worden door een steriele ontstekingsreactie van het lichaam op de druk van zich ophopende melk of door verschillende soorten pathogene bacteriën.

Mastitis bij mensen

Bij vrouwen kan het zowel in de eerste weken na de bevalling als later in de periode van borstvoeding voorkomen. De aandoening is uiterst pijnlijk. Het wordt vaak veroorzaakt door een verstopt melkkanaaltje in de borst, bijvoorbeeld als gevolg van een beschadiging van de tepel (bijvoorbeeld een melkblaar of korstje) of door knellende kleding of kou. Het kan ook komen doordat er plotseling fors minder gedronken wordt dan in de periode ervoor, bijvoorbeeld als een baby plotseling 's nachts lang doorslaapt.

In al deze gevallen hoopt zich melk op in de borst, hetgeen leidt tot een harde plek. Laten drinken (of eventueel kolven) is nodig om de overtollige melk kwijt te kunnen en de borstontsteking te bestrijden. Het is zaak de harde plek goed warm te maken voor het voeden, middels bijvoorbeeld een warme douche of kruik en het kind vaak te laten drinken.

Ook voorzichtig masseren in de richting van de tepel tijdens het voeden kan helpen. Een harde plek kan leiden tot een ontsteking, met hevige pijn, roodheid, een gezwollen borst, koorts en/of misselijkheid. Er kan bij deze klachten sprake zijn van een steriele ontstekingsreactie (op de grote druk van de melk op het borstweefsel) of een echte infectie als gevolg van een bacterie.

Een vuistregel is dat als de klachten na veelvuldig aanleggen niet binnen 24 uur verdwijnen de huisarts een antibioticum voorschrijft. Daarnaast is rust noodzakelijk. Zonder ingrijpen bestaat het gevaar op een borstabces. Het acuut stoppen van de borstvoeding tijdens een borstontsteking is zeer gevaarlijk en kan de klachten verergeren. Bij gebruik van de juiste medicijnen kan het kind gewoon aan de borst blijven drinken.

Bij diverse borstvoedingsproblemen, kunnen ook een lactatiekundige of een contactpersoon van een van de borstvoedings- vrijwilligers-organisaties de moeder goed helpen.