Astigmatisme is een oogaandoening die tot een bepaalde optische afwijking in het menselijk oog leidt. Deze optische afwijking heet eveneens astigmatisme.

Bij een normaal oog heeft het hoornvlies in elke richting dezelfde kromming. Soms treedt er echter een afwijking van het optisch mechanisme van het oog op waarbij deze vorm niet perfect is. Hierdoor verschilt de scherpstelling in een bepaalde asrichting van een andere. De meest voorkomende vorm is corneaal astigmatisme. In dit geval zal het buitenste hoornvlies niet mooi rond maar eerder ovaal zijn. Vanzelfsprekend produceert een ovale lens geen zuiver beeld en dus zal het beeld in een asrichting mooi op het netvlies vallen maar in de andere asrichting er net voor of achter.

Het is moeilijk om zelf vast te stellen of men astigmatisch is of niet. Men kan op een vel papier een kruis tekenen, en vervolgens bij verschillende standen van het kruis kijken of men beide lijnen nog tegelijk scherp kan zien. Lukt dat niet, dan is er waarschijnlijk sprake van astigmatisme.

Er zijn diverse oplossingen om astigmatisme te verhelpen. Contactlenzen of brillenglazen met een cilindercomponent (een torisch oppervlak) zijn hier enkele voorbeelden van. Het is mogelijk om de vorm van het hoornvlies aan te passen door middel van refractiechirurgie met behulp van een laser. Ook is het mogelijk om via oogoefeningen het astigmatisme te verminderen