Inhoud

Ascariasis is een aandoening met de darmparasiet Ascaris lumbricoides, de menselijke spoelworm, die vroeger veel voorkwam maar tegenwoordig nog maar zelden in Nederland voorkomt.

Ascaris lumbricoides zijn parasieten die het lichaam van de mens gebruiken als een gastheer om larven of eieren in volwassen wormen zich te laten ontwikkelen. Volwassen wormen kunnen meer dan 40 centimeter lang zijn.

Ascariasis is, naast lintworm en aarsmaden infecties, een van de meest voorkomende menselijke worminfecties ter wereld. Omdat de meeste mensen een droge milde gevallen van ascariasis hebben, ervaren ze geen symptomen. Maar wanneer het lichaam besmet wordt met honderden wormen kunnen er ernstige symptomen en complicaties ontwikkelen.

De meeste mensen die ascariasis hebben zijn 10 jaar of jonger. Het komt veel voor in tropische en subtropische gebieden. Vooral in gebieden waar de sanitaire voorzieningen en hygiëne minimaal zijn.

Oorzaken

Ascariasis wordt niet van persoon tot persoon overgedragen. Een persoon dient in contact te komen met grond vermengd met menselijke uitwerpselen dat Ascaris eieren bevatten. In veel ontwikkelingslanden worden menselijke uitwerpselen als kunstmest gebruikt of zijn de sanitaire voorzieningen zo slecht dat zij ervoor zorgen dat menselijk afval gemengd wordt met de lokale bodem in sloten en velden.

Kleine kinderen spelen vaak in het zand, de infectie kan optreden als ze hun vuile vingers dan in hun mond doen. Ongewassen fruit of groenten geteeld in verontreinigde grond kunnen ook de microscopische eieren die ascariasis veroorzaken bevatten.

Symptomen

Klachten ontstaan vooral door allergische reacties tegen de larven op hun weg door het lichaam: galbulten, hoest, een astma-achtig beeld, soms eosinofilie in het bloedbeeld. Naarmate de besmetting zwaarder is worden deze klachten duidelijker. Als het slechts om enkele wormen gaat merkt men meestal niets.

Wormen in de darm geven eveneens meestal weinig symptomen: vaak is het bij de ontlasting verliezen van een worm het eerste en enige wat de drager bij een lichte infectie merkt. Bij een grote wormlast kunnen vage maag-darmklachten optreden. Wormen zijn ook nog wel eens geneigd om in de galwegen te kruipen en geven dan aanleiding tot galkolieken; een groot aantal wormen vormt wel eens een klont die tot een darmobstructie leidt, maar dit komt zeer zeldzaam voor.

Behandeling

Infecties die geen symptomen opleveren zullen niet snel worden behandeld. In sommige gevallen zal ascariasis vanzelf overgaan. Dit gebeurt wanneer er geen mannelijke wormen aanwezig zijn die met vrouwtjes paren waardoor de vrouwtjes uiteindelijk sterven.

De meeste gevallen van ascariasis kunnen met medicijnen worden behandeld die de wormen doden. In ernstige gevallen van ascariasis waarbij veel wormen aanwezig zijn of wanneer de wormen complicaties opleveren is soms een chirurgische ingreep noodzakelijk.