Inhoud

De ziekte van Dupuytren, ook wel contractuur van Dupuytren genaamd, is een chronische ziekte (met veelal een genetische oorsprong), waarbij verdikking optreedt van het bindweefsel/steunapparaat van de hand. Dit is oppervlakkig gelegen in de handpalm en vingers en bedekt de onderliggende structuren. Deze verharding begint vaak met een knobbel in de handpalm, een nodus. Deze nodus ontwikkelt zich tot een bindweefselstreng die door kan lopen tot ver in de vinger. Deze streng kan na verloop van tijd leiden tot een kromstand van de vinger waardoor het strekken van de vinger niet meer mogelijk is. Soms is de huid ter plaatse van de nodus of streng ingetrokken.

De aandoening werd in 1831 door baron Guillaume Dupuytren beschreven. Hoewel hij niet de eerste was die deze aandoening beschreef, was hij wel de eerste die de contractuur in de aponeurosis palmaris lokaliseerde. Tot op heden is de oorzaak van de aandoening onbekend. De ziekte zou mogelijk al bij de Kelten voorkomen, vandaar dat ook wel gesproken wordt over de 'Keltische Klauw'.

Meestal ontstaat de ziekte bij de ringvinger of pink (of allebei), maar het kan bij alle vijf de vingers voorkomen (of een combinatie).

Vergelijkbare aandoeningen kunnen ook voorkomen op andere lichaamsdelen, zoals de voetzool (ziekte van Ledderhose), aponeurosis plantaris, of op de penisschacht (ziekte van Peyronie).

De ziekte van Dupuytren beperkt zich praktisch uitsluitend tot het blanke ras. Er zijn zelfs binnen Europa sterke verschillen in frequentie van het voorkomen. Men gaat er nog steeds vanuit dat de ziekte van Dupuytren een noord-west Europese aandoening is. De ziekte komt vooral voor in Scandinavië, Nederland, Schotland, Engeland en Ierland. In het zuiden van Europa is de aandoening nagenoeg onbestaande. De ziekte treedt meestal op na het 40e levensjaar. Mannen krijgen de ziekte van Dupuytren vaker dan vrouwen. Vaak komt de aandoening aan beide handen tegelijkertijd voor (bilateraal).

Oorzaak

De oorzaak van de buigstand van de vingers is een verschrompeling van vooral het bindweefsel in de handpalm. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de ziekte van Dupuytren familiaal voorkomt. De ziekte bevindt zich vermoedelijk op een alleenstaand gen met wisselende penetratievorm. Wat precies de oorzaak van de aandoening is, is onbekend.

Van epilepsie, diabetes mellitus en alcoholisme is bekend dat zij de ziekte van Dupuytren in de hand werken.

Symptomen

Sommige patiënten hebben al na 6 maanden na het eerste merkbare begin van de aandoening een duidelijke contractuur terwijl anderen wel 20 jaar rondlopen met enkele onschuldige knobbeltjes in de handpalm zonder dat dit verergert. Soms wisselen een periode van stilstand en progressie elkaar af.

Sommige patiënten krijgen enkele maanden na een operatieve behandeling al snel weer last, terwijl anderen na een gelijksoortige operatie bij een min of meer gelijke vorm van de aandoening geen last meer krijgen.

Veelal gaat men pas over tot behandeling als de hand niet meer plat op tafel gelegd kan worden.

Behandeling

De Ziekte van Dupuytren kan operatief behandeld worden. Een operatieve behandeling is niet gericht op het wegnemen van de ziekte maar op het herstellen van de handfunctie. Een vaak gebruikt criterium is of de patiënt zijn of haar hand vlak op de tafel kan leggen. Een veel toegepaste operatie is fasciectomie. Hierbij wordt de huid opengemaakt en wordt het aangetaste weefsel (fascie) plus een kleine marge weggenomen. Tegenwoordig zijn er ook nieuwe behandelmethoden (zogenaamde minimaal invasieve technieken) die minder ingrijpend zijn.

De revalidatie na fasciectomie kan lang duren, dit is zeker het geval bij mensen met werk waarbij zwaar werk met de handen wordt verricht. Bij de nieuwe behandelmethoden is deze revalidatie flink korter. De ziekte komt vaak terug, soms zelfs al na enkele maanden, soms pas na tientallen jaren. Indien er meerdere keren geopereerd moet worden, neemt de kans op zenuwbeschadigingen toe.