Inhoud
Een verwonding is een beschadiging van de huid, onderliggend bindweefsel, bloedvaten, zenuwen etc. waarbij (in de meeste gevallen) bloed of weefselvocht vrijkomt.
Synoniemen voor een verwonding zijn onder andere trauma (meervoud traumata) en letsel.
Afhankelijk van de oorzaak van de verwonding wordt er, wat wonden betreft, een onderverdeling gemaakt in:
- Schaafwonden;
- Snijwonden;
- Steekwonden;
- Brandwonden;
- Bijtwonden;
- Doorligwonden.
Wie een verwonding heeft die in contact is geweest met grond, loopt het risico van besmetting met de bacterie die tetanus veroorzaakt. Aangezien de gevolgen van zo'n besmetting ernstig kunnen zijn als de persoon niet of te lang geleden is ingeënt dient een tetanus-immunoglobuline (TIG) gehaald te worden bij de huisarts of eerste hulp.
Het gevaar van Tetanus bij verwondingen
Risicovolle situaties voor Tetanus (ook wel bekend als kaakklem of wondkramp) zijn:
- bijtwonden.
- stootwonden.
- brand- of vrieswonden.
- zweren.
- gangreen.
- oorinfecties met afscheiding.
- miskramen of bevallingen ten gevolge van een bloedvergiftiging.
- een spierinjectie met stoffen die weefselsterfte veroorzaken.
- dood weefsel door een slangenbeet.
De tetanusbacterie maakt gifstoffen die weefsels aantasten. Dat geeft de volgende symptomen:
- Stijfheid in de buurt van de infectie.
- Kaakkramp, slikklachten, ademhalingsproblemen.
- Steeds ergere spierkrampen als gevolg van prikkels van buitenaf als harde geluiden, aanrakingen, kou, etc.
- Kramp in alle skeletspieren.
Complicaties die kunnen optreden bij Tetanus:
- Door aantasting van het spier- en zenuw stelsel kunnen onder meer botbreuken, hoge bloeddruk en hartritmestoornissen ontstaan.
- Soms kunnen patiënten alleen door langdurige narcose of kunstmatige beademing in leven worden gehouden.
Tetanus is zonder behandeling altijd dodelijk. Bij een goede behandeling ligt het sterftecijfer in Nederland rond de 20%. Tetanus kan behandeld worden met tetanus immunoglobine.
Sinds 1957 is de vaccinatie tegen tetanus onderdeel van het RVP, het vaccinatieschema is als volgt:
- DKTP-Hib: op de leeftijd van 2, 3, 4 en 11 maanden. (Kinderen met een verhoogd risico op hepatitis B krijgen bij 2, 3, 4 en 11 maanden het DKTP-Hib-HepB-vaccin.).
- DKTP: op de leeftijd van 4 jaar.
- DTP: op de leeftijd van 9 jaar.
- Op indicatie (tetanusvaccinatie) na verwonding.
Typen verwonding
Een ander onderscheid dat te maken is bij verwondingen:
- Scherpe verwonding; zoals bijvoorbeeld door een glasscherf of een mes bij een vechtpartij.
- Stompe verwonding; door een val, aanrijding, vuistslag of iets dergelijks, waarbij de huid intact blijft, maar onderhuids een kneuzing of bloeding ontstaat.
- Fractuur (botbreuk); waarbij een bot is ingescheurd of doorgebroken door een (onge)val of andere reden.
- Ruptuur; scheuring van een pees, band of spier door een verkeerde beweging of belasting van die pees, band of spier.
Wondinfectie
Bij open wonden bestaat het risico van een bacteriële infectie, meestal door stafylokokken of streptokokken. Bijtwonden zijn meestal door zeer veel verschillende bacteriën gecontamineerd. Mensenbeten zijn gevaarlijker dan kattenbeten en die zijn weer gevaarlijker dan hondenbeten.
Risocovolle infectie kan optreden bij verwondingen kan optreden door:
- het prikken met gebruikte naalden.
- het tot bloedens toe gebeten worden.
- bloed op bloed contact.
- door het beademen van een slachtoffer zonder een mondstuk te gebruiken.
- tijdens seksueel contact.
Wondbehandeling
Een wond is een toegangspoort voor micro-organismen. Door de wond te verzorgen wordt het gevaar verminderd.
De volgende wonden dienen altijd door een arts behandeld te worden:
- Sterk bevuilde wonden
- Grote wonden
- Als er sprake is van een vreemd voorwerp in de wond
- Openstaande wonden
- Ontstoken wonden
Indien de wond wordt verzorgd door een arts, kan met het wassen van de omgeving van de wond met water en zeep en het voorlopig afdekken van de wond volstaan worden (naast eventuele bloedstelping).
Bij het verzorgen van een wond gelden vier stadia: voorbereiding, reinigen, ontsmetten en afdekken.
