Inhoud
Verwardheid is een psychische gesteldheid waarbij iemand zich niet meer kan oriënteren. Ook de reactie op signalen van anderen en prikkels uit de omgeving is verstoord. Het is vrij moeilijk voor de patiënt om nog adequaat te reageren. Het gevolg hiervan is dat de persoon de controle over zichzelf en de situatie kwijtraakt.
Een plotseling optredende verwardheid, ook wel acute verwardheid, wordt een delirium (of delier) genoemd. Het komt, net als koorts, regelmatig voor bij mensen met een lichamelijke ziekte. Deze verwardheid is van tijdelijk aard en komt meestal door een lichamelijke ziekte. 's Avonds en 's nachts verergeren de klachten meestal. De verwardheid neemt af zodra de lichamelijke toestand verbetert. De periode van verwardheid kan variëren van enkele uren tot enkele dagen en soms zelfs enkele weken. Bij een delirium is het van belang zo snel mogelijk de oorzaak van de verwardheid te achterhalen en te behandelen.
Een delirium ontstaat als de hersenen niet goed meer in staat zijn om alle prikkels samen te voegen tot een logisch en samenhangend beeld van de werkelijkheid. Er is sprake van een verstoorde hersenfunctie.
Het optreden van verwardheid hoeft niet altijd te wijzen op een ernstige ziekte. Jonge kinderen kunnen al verward raken bij hoge koorts (bij bijvoorbeeld een virusinfectie). Oude mensen, zeker daar waar het gaat om mensen met (beginnende) dementie, kunnen al door een overvolle blaas verward raken.
Een
Delirium
Een delirium kan verschillende oorzaken hebben. De meest bekende oorzaak van een delirium is overmatig drankgebruik. Er zijn echter ook personen die nooit alcohol gebruikt hebben die een delirium krijgen. De oorzaak daarvan is veelal een grote operatie, een bepaalde ziekte aan het hart of longen of een ontsteking of stoornis in de stofwisseling.
Stress en/of angst, een hersenschudding of medicijngebruik kunnen bijdragen aan het ontstaan of verergeren van een acute verwardheid. Acute verwardheid wordt het meest gezien onder oudere patiënten. Schadelijke invloeden van buitenaf die van invloed kunnen zijn, zijn bijvoorbeeld bijwerkingen van- of vergiftigingen door medicijnen; grote operaties; plotseling stoppen met medicijnen, drugs of alcohol; infecties met koorts; bloedvergiftiging; veranderingen in de samenstelling van het bloed, zoals gestoorde suikergehaltes, gestoorde zoutsamenstelling, nier- of leververgiftiging, gebrek aan zuurstof in het bloed.
Kenmerkende symptomen voor een delirium:
- In gesprekken lijkt niet alles door te dringen.
- De patiënt reageert niet goed op wat er gezegd wordt.
- Soms wordt de familie/bekende/bezoeker herkent, soms ziet de patiënt diegene voor een ander aan.
- De patiënt zakt nu en dan weg en kan de aandacht er niet bij houden.
- De patiënt is soms onrustig, lijkt in een nachtmerrie te zitten.
- De patiënt zegt of doet dingen die hij normaal gesproken nooit zou zeggen of doen.
- De patiënt ziet dingen die er in werkelijkheid niet zijn.
- De patiënt kan angstig worden.
Hoe je iemand kunt behandelen die verward is
Als uw familielid/partner of andere naaste verward reageert kunt u gebruik maken van onderstaande tips:
- Wees duidelijk en zeg wie u bent.
- Noem de dag en de plaats.
- Spreek in duidelijke korte zinnen.
- Stel eenvoudige vragen.
- Niet meegaan in de waanideeën of de dingen die hij/zij ziet of hoort, maar die er niet zijn.
- U hoeft niets te zeggen; het is vaak al voldoende om aanwezig te zijn.
Behandeling van verwardheid
De behandelingsmethode van verwardheid hangt af van de oorzaak en de conditie van de betreffende patiënt.
- Behandelen/genezen van de onderliggende oorzaak met het oog op genezing of vermindering van de klachten.
- Verzorging/verpleging als geen vermindering van de symptomen mogelijk is en slechts begeleiding en verzorging over blijft.
De arts zal trachten om zo snel mogelijk de onderliggende oorzaken van de verwardheid vast te stellen en te behandelen. Het verplegend personeel zal de benadering van en omgang met de patiënt aanpassen, zodat de patiënt meer structuur kan worden geboden en gerust kan worden gesteld.
Als een patiënt erg verward is en dingen doet die voor hem/haar zelf gevaarlijk zijn of die een goede behandeling tegenwerken dan zullen er medicijnen (bijvoorbeeld antipsychotica) worden voorgeschreven. In uitzonderlijke gevallen zal het noodzakelijk zijn de patiënt vast te binden aan het bed om te voorkomen dat de patiënt uit bed valt of zichzelf iets aandoet.
