Een drugsverslaving is de dwangmatige neiging om regelmatig drugs te gebruiken. Door het drugsgebruik worden geestelijke effecten teweeggebracht. Op basis van die effecten worden drugs ingedeeld in drie categorieën:
Cannabis (wiet, hasj, marihuana) heeft meerdere effecten tegelijkertijd en kan zowel verdovend als hallucinerend werken. Met name wiet is een zeer onderschatte drug, zowel in termen van de werking ervan als in termen van de fysieke en psychische schade die deze drug kan veroorzaken. Het is net zo gevaarlijk als een harddrugs.
Drugs kunnen worden geslikt, gesnoven, geïnhaleerd, geïnjecteerd, via de huid opgenomen of in het oog gedruppeld. Het maakt niet uit hoe drugs worden ingenomen, uiteindelijk bereiken de meeste drugs via de bloedsomloop de hersenen.
Bij drugsgebruik kan de communicatiestoring tussen de zenuwen tijdelijk een prettige sensatie veroorzaken. Wanneer iemand aan drugs verslaafd is, kan diegene niet zonder deze prettige sensatie en blijft de aandrang om weer te gebruiken, ook al zijn de negatieve gevolgen bekend. Het gebruik van bepaalde drugs kan ook een lichamelijke verslaving of afhankelijkheid veroorzaken. Dat wil zeggen dat het lichaam zonder die drug niet meer normaal kan functioneren. In dat geval zal de gebruiker, wanneer de drug niet meer wordt ingenomen, lichte tot ernstige effecten ondervinden. Deze effecten kunnen variëren van misselijkheid tot zelfs overlijden.
Hoewel drugs ook recreatief gebruikt kunnen worden, is drugsgebruik nooit zonder risico. Behalve kans op lichamelijke en geestelijke schade, is er ook altijd de kans op verslaving.
De wet maakt een onderscheid tussen een harddrugs en een softdrugs:
Drugsverslaving wordt veroorzaakt door een combinatie van factoren; Erfelijke aanleg kan het risico op verslaving aan drugs vergroten, maar karakter, de manier waarop iemand met problemen omgaat en de omgeving spelen ook een rol bij het ontstaan van een verslaving.
Verslaafd raken heeft te maken met veel andere factoren:
Bij drugsverslaving is er sprake van verlies van controle. De effecten en kenmerken van een drugsverslaving zijn erg afhankelijk van het soort drugs dat wordt gebruikt. Veel voorkomende kenmerken zijn:
Een drug als cocaïne kan met name serieuze hart- en hersenproblemen veroorzaken, zoals hartritmestoornissen, een hartstilstand, hartinfarct, hartverlamming, hersenbloeding of een herseninfarct. Ook het gebruik van (het onderschatte) wiet kan blijvend hersenletsel veroorzaken.
Hoe vaak en hoeveel moet je gebruiken om het etiket verslaafd op geplakt te krijgen? Voor verslaving is geen sluitende definitie te geven. Er is niet duidelijk te zeggen of je wel of niet verslaafd bent; verslaving is een glijdende schaal. Het probleem is echter dat die glijdende schaal steeds steiler wordt en de gebruiker op een bepaald punt beland waarbij de grip op de situatie wordt verloren en minderen niet meer mogelijk is. Veelal is dat het punt waarop de gebruiker in de problemen komt; werk, relaties, hobby's en huisvesting raken in gevaar. Zonder hulp lukt het niet om de neerwaartse spiraal te doorbreken.
Het allerbeste is om het niet zover te laten komen en al bij de eerste signalen dat iemand aan het experimenteren is met drugs aan preventie te doen. Als er sprake is van overmatig gebruik zijn er diverse therapie en behandelingsmogelijkheden vanuit verslavingszorg (ook online te volgen), bij chronische verslaving is basiszorg aangewezen, behandeling met methadon, behandeling in een afkickkliniek of een andere vorm van verslavingszorg. Als een gebruiker eenmaal de status van chronische verslaving heeft bereikt is terugval na afkicken erg groot.
Drugsverslaving is een ziekte en zeer moeilijk te genezen.