Inhoud

In Nederland is alcoholgebruik algemeen geaccepteerd. Vrijwel iedereen drinkt wel eens iets, of heeft dat gedaan. De scheidslijn tussen gezellig een dagelijkse borrel en een alcoholverslaving is erg dun.

Verslaving aan alcohol is aan de hand van 11 criteria vast te stellen. Deze criteria zijn opgenomen in de zogenaamde DSM-V (het internationale boek waarin alle psychiatrische aandoeningen beschreven zijn).

De ernst van de stoornis kan worden vastgesteld aan de hand van de onderstaande criteria:

Als aan twee of drie van de bovenstaande criteria wordt voldaan spreek je over een milde stoornis, bij het voldoen aan vier of vijf criteria spreek je over een gematigde stoornis en wordt er voldaan aan zes of meer criteria dan is er sprake van een ernstige stoornis.

De omvang van het probleem in Nederland is redelijk groot. Van de bevolking tussen 18 en 64 jaar hebben 480.000 mensen een stoornis. Bij 0,7 % daarvan is sprake van een ernstige stoornis, dat komt neer op circa 80.0000 mensen.

In Nederland heeft ongeveer 1 op de 12 volwassenen ten minste 1 ouder (gehad) die alcoholist is.

Stadia in de ontwikkeling van alcoholisme

Onderstaande stadia van alcoholisme is ontleend aan Wikipedia.
Sociale drinker
De sociale drinker heeft weinig problemen met alcohol en wijdt er niet veel aandacht aan. Een sociale drinker heeft zijn drankgebruik onder controle. Voor deze mensen is het drinken van alcohol van secundaire betekenis. De interactie met andere mensen bij het feestje, de maaltijd, de conversaties zijn interessant, niet het drinken van alcohol. Toch kan hij of zij onbedoeld meer drinken dan voorgenomen is. Dit komt doordat na het nuttigen van alcohol de manier van denken verandert. Een sociale drinker kan zich voornemen twee biertjes te nemen, omdat hij of zij nog moet rijden, maar in sommige gevallen zullen het er toch drie worden of soms meer. Er zijn ook nogal wat mensen die denken hun alcoholgebruik onder controle te hebben, maar toch excuses gebruiken zoals: "het is al een uur geleden dat ik de laatste heb genomen, dus ik kan wel rijden".

Eerste stadium
Het eerste stadium van alcoholisme ervaart men wanneer men problemen heeft gerelateerd aan alcoholgebruik. Men gaat soms stiekem drinken, zich schuldig voelen over het drinken en er veel aan denken. Familie en vrienden beginnen zich zorgen te maken over de consumptie van alcohol. Drinken tot men helemaal dronken is, achteraf het zich niet herinneren, de zogenaamde black-out en toenemende tolerantie (meer moeten drinken voor hetzelfde effect) zijn de eerste tekenen van alcoholisme. Men begint het gezelschap te zoeken van de zwaardere drinkers en activiteiten te mijden waar geen alcohol wordt gedronken. Men krijgt problemen op het werk, zoals laatkomen of taken niet goed uitvoeren. Vooral gevoelige personen krijgen hevige angst en spanning als ontwenningsverschijnsel wat pas verdwijnt na het nuttigen van meerdere consumpties. Ook een tremor ( beven/trillen met onder andere de handen) komt vaak voor, vooral als men ook niet (meer) voldoende eet.

Middenstadium
Het middenstadium van alcoholisme kenmerkt zich door een steeds meer onbeheersbare levenssituatie. De alcoholist blijft echter ontkennen dat er problemen zijn. Er wordt steeds meer gedronken dan de bedoeling was. Er wordt gedronken om schuldgevoelens of gevoelens van depressie en ongemak te onderdrukken. En 's morgens om een kater en ontwenningsverschijnselen, zoals beven en hevige angst, te voorkomen of te verminderen. Een arts zal suggereren dat alcoholconsumptie moet stoppen. De persoon zal het proberen, maar vaak zonder succes. Er is vaak sprake van verlies van baan, medische problemen en familieproblemen.

Gevorderd stadium
In het late stadium van alcoholisme is het dagelijkse leven geheel onbeheersbaar. Medische problemen zoals leveraantasting, pancreatitis, zenuw- en spierschade, hoge bloeddruk en interne bloedingen kunnen het gevolg zijn. Het hart en de hersenen worden aangetast met als resultaat hartaanvallen of beroerte. Ook is er een toename van depressie, slapeloosheid en zelfmoordneigingen. Psychische stoornissen zoals achtervolgingswaanzin kunnen ontstaan, welke overigens meestal weer verdwijnen als men is afgekickt van de alcohol. Een epileptisch insult bij het plotseling staken van alcoholgebruik kan bij alcoholisten voorkomen. Sommige alcoholisten worden hevig bevend wakker en hebben 's nachts al een glas met bijvoorbeeld jenever klaargezet omdat zij door het beven 's ochtends de fles niet meer open kunnen krijgen. Pas na het drinken van een tot drie glazen komt het beven weer tot rust en moet de alcoholist vaak weer op pad naar de slijterij. De volgende dag herhaalt het hele ritueel zich weer. Vaak hebben zware alcoholisten nog maar een of twee uur per dag plezier van de alcohol. De rest van de dag zijn ze bezig de ontwenningsverschijnselen tegen te gaan en om zich staande te houden en het voor de buitenwereld te verbergen. Vaak is er nog maar weinig contact met familie of vrienden en zit men achter de gesloten gordijnen of in de kroeg te 'zuipen'. Soms verwaarloost de alcoholist zichzelf of komt op straat terecht. Dit zijn vaak de mensen die als 'alcoholist' worden gezien terwijl er veel meer alcoholisten zijn, die het verborgen proberen te houden en vaak nog onderdak en nette kleren hebben. Bij hardnekkig alcoholisme eindigt het tenslotte in aandoeningen zoals levercirrose vaak eindigend met de dood. Ook de ziekte van Korsakov, ook wel bekend als alcoholdementie komt veel voor bij zware alcoholisten. Dit tast vooral het kortetermijngeheugen aan. Soms vergeet men dat men geen alcohol meer kan drinken en zitten mensen met Korsakov gerust aan een biertje of aan een andere alcoholische drank zonder de gevolgen te overzien.

Oorzaken

Waarom raakt de ene persoon verslaafd aan alcohol en kan de ander het gebruik van alcohol onder controle houden. Duidelijk is dat de verslaving niet iets is wat spontaan ontstaat. Het is een geleidelijk proces. Vaak is er geen sprake van 1 oorzaak maar is het veelal een combinatie van factoren.

Drie hoofdfactoren spelen een rol:

Preventie en behandeling

Met een alcoholverslaving kan men voor hulp terecht bij de huisarts, de GGD en instellingen voor verslavingszorg. Voor mensen die willen minderen of stoppen met alcohol zijn er diverse online programma?s en zelfhulpgroepen. Daarnaast neemt de overheid diverse maatregelen om verslaving aan alcohol tegen te gaan.

Het doel daarvan is: