Inhoud

In de normale situatie heeft een man of jongen twee teelballen (testikels). Zij bevinden zich in de balzak (scrotum). Tijdens de zwangerschap ontwikkelen de teelballen zich in de buik, vlak bij de nieren. Ongeveer een maand voor de geboorte zakken de ballen via het lieskanaal in de balzak. Dit wordt indalen genoemd. Normaal gesproken zitten bij een pasgeboren jongen dus beide ballen in zijn balzak.

Bij sommige jongetjes dalen de ballen niet in. Eén of beide ballen blijven dan in de buik of de lies zitten. Het is niet precies bekend waardoor dit komt. Het komt ook voor dat een bal die eerder was ingedaald, enkele jaren later niet meer in de balzak blijft liggen. Recent onderzoek laat zien dat ongeveer de helft van deze ballen in de puberteit alsnog spontaan indaalt.

Soms lijkt het alsof een bal niet is ingedaald, maar kan hij wel gemakkelijk in de balzak worden geduwd. Hierbij schiet hij niet meteen terug. Dit wordt een retractiele testis of pendelbal genoemd. Een pendelbal moet wel gecontroleerd worden maar hoeft niet behandeld te worden.

Wat zijn de gevolgen?

Om gezond zaad te kunnen aanmaken, is het belangrijk dat de ballen een lagere temperatuur hebben dan de rest van het lichaam. Daarom hangen de ballen in de balzak, buiten het lichaam. Wanneer de ballen niet indalen, kan men op latere leeftijd last krijgen van verminderde vruchtbaarheid.

Eén niet ingedaalde teelbal heeft geen invloed op de seksuele functie.

Een niet ingedaalde bal geeft een iets verhoogde kans op kwaadaardige ontwikkeling (teelbalkanker) in vergelijking met een normaal ingedaalde bal.

Hoe herkent u niet ingedaalde teelballen?

Na de geboorte wordt bij jongetjes altijd gecontroleerd of de ballen zijn ingedaald. Ook bij het consultatiebureau wordt dit gecontroleerd. Een teelbal die in de lies is blijven steken, kan vaak wel aan de buitenkant worden gevoeld. Het onderscheid tussen een pendelbal en een niet ingedaalde bal is soms lastig in één onderzoek te maken. Wanneer beide ballen niet te voelen zijn, moet het kind door een (kinder)uroloog onderzocht worden.

Wat is er aan te doen?

Wanneer uw kind niet ingedaalde teelballen heeft, zijn er verschillende mogelijkheden. Deze worden hierna kort besproken. De (kinder)uroloog zal u vertellen wat de beste behandeling voor uw kind is.

Wanneer de bal in de lies voelbaar is, kan de arts proberen om deze met een strijkende beweging naar beneden in de balzak te brengen. Als het balletje dan in de balzak blijft liggen, is er sprake van een pendelbal, die niet behandeld hoeft te worden. Wanneer dit niet lukt, zal er een operatie moeten plaatsvinden. De meest ideale leeftijd daarvoor was lang het 2e levensjaar. Er zijn nu aanwijzingen dat de leeftijd van 6 tot 12 maanden het beste moment is. De (kinder)uroloog kan u hier goed over informeren.

Een pendelbal komt meestal rond de puberteit vanzelf op de juiste plek te liggen. Een pendelbal die later niet meer in de balzak kan worden gebracht, komt in ongeveer de helft van de gevallen in de puberteit alsnog vanzelf in de balzak. Het is dus niet altijd nodig om operatief in te grijpen.

Soms is de bal aan de buitenkant niet te voelen. Meestal wordt er een geluidsonderzoek (echografie) gedaan om het balletje op te sporen. Lukt dat niet dan is een kijkoperatie (laparoscopie) nodig. Hierbij wordt de bal in de buik opgezocht en beoordeeld. Een balletje dat in de lies is gevonden, wordt meestal met een operatie in de zak gebracht en vastgezet. Een balletje dat in de buik zit, kan soms in een of twee operaties naar de balzak worden gebracht.