Inhoud

Een (kwaadaardig) mesothelioom, ook wel longvlieskanker of borstvlieskanker genoemd, is een zeer kwaadaardige aandoening. In de meeste gevallen betreft dit de long- en borstvliezen maar in circa 10% van de gevallen het buikvlies of, in minder dan 1% van de gevallen, het hartzakje.

Vrijwel in alle gevallen wordt het veroorzaakt door blootstelling aan asbest (in het bijzonder aan crocidoliet). Asbestvezels zijn lang en zeer dun, na inademing komen deze vezels diep in de long en zijn in staat de beklede cellen van de sereuze vliezen op een bepaalde manier te prikkelen waardoor er genetische veranderingen optreden en stoornissen in de celdeling die uiteindelijk leiden tot kwaadaardige cellen.

In Nederland komen per jaar circa 400 nieuwe gevallen van mesothelioom voor.

Anders dan bij asbestose, kan mesothelioom ontstaan na kortdurende blootstelling aan asbest of regelmatige blootstelling aan relatief lage asbestvezelconcentraties.

De kans op het ontstaan van mesothelioom is wel afhankelijk van de concentratie en de duur van de blootstelling aan asbestvezels; naarmate de blootstelling aan asbestvezels groter is, neemt de kans om mesothelioom te krijgen, toe. De ernst van de ziekte is echter niet afhankelijk van de mate van blootstelling aan asbest.

De ziekte openbaart zich na 10 tot 50 jaar na het moment van blootstelling (meestal na 30 tot 40 jaar).

Mesothelioom wordt in Nederland gezien als een beroepsziekte.

Oorzaak

De belangrijkste oorzaak van mesothelioom is blootstelling aan asbest. Bij circa 20% van de mesothelioompatienten kan asbestblootstelling niet als oorzaak worden aangewezen. Een belangrijke andere bron is erioniet, een vezelachtig mineraal dat in de natuur in Turkije voorkomt. Er zijn verder studies die aanwijzingen geven dat koolstofnanobuisjes, een bepaalde soort bestraling en het poliovirus SV-40 ook oorzaken kunnen zijn. Het is nog niet duidelijk of deze andere factoren alleen mesotheliooom kunnen veroorzaken. Waarschijnlijk is het SV40 virus een factor die het risico op mesothelioom verhoogt.

Symptomen

De eerste symptomen zijn: pijn in de borstkas of een onaangenaam gevoel in de borstkas, kortademigheid, gewichtsverlies en hoesten. De kortademigheid ontstaat door de vochtophoping tussen de longvliezen. Als de tumor ingroeit in de borstwand en de zenuwen die daar lopen aantast kan er veel pijn ontstaan. Door deze ingroei ontstaat een soort van pantser rond de long, die daardoor niet goed meer kan functioneren. Hierdoor ontstaat meer kortademigheid. Dit leidt ook tot misvorming van de borstkas.

In 40% van de gevallen vindt er een verspreiding plaats naar de lokale lymfeknopen. Uitzaaiing naar andere organen via de bloedbaan speelt meestal geen belangrijke rol. In een latere fase treedt vermagering op.

Behandeling

Een genezende behandeling bestaat niet. Een operatie of chemotherapie wordt in sommige gevallen wel gegeven, veelal omdat het de klachten kan verbeteren. In de meeste gevallen wordt gekozen voor pijnbestrijdende en levensverlengende(palliatieve) behandeling die bij pleuraal mesothelioom bestaat uit het draineren van overtollig pleuravocht en het geven van chemotherapie.

Het maligne mesothelioom leidt in de meeste gevallen binnen één tot twee jaar tot de dood. Behandeling heeft slechts in zeer uitzonderlijke gevallen tot genezing geleid.