Inhoud
Een cyste van de eierstok (ook wel ovariumcyste genoemd) is een holte in een eierstok die met vocht is gevuld. Hierdoor wordt de eierstok vergroot. Het vocht in de cyste kan dun en waterig zijn, maar ook dik en stroperig.
Eierstokcysten komen veel voor en zijn vrijwel altijd goedaardig. Ze variëren in grootte (van erwt tot meloen) en er bestaan verschillende soorten eierstokcysten. Eierstokcysten komen vooral voor bij vrouwen tussen de 30 en 45 jaar.
Soorten eierstokcysten
Er bestaan vele soorten eierstokcysten. De belangrijkste zijn:
- Functionele eierstokcysten
- Dermoïdcysten
- Cystadenomen
- Endometrium cysten
Oorzaak
Cysten op de eierstokken worden over het algemeen veroorzaakt door schommelingen in de hormoonhuishouding. Er zijn verschillende soorten cysten die op je eierstokken kunnen voorkomen:
Functionele cysten
Deze cyste komt het vaakst voor. Binnen de funcionele cysten zijn ook weer verschillende soorten te onderscheiden.
Folliculaire cyste
Deze ontstaan wanneer een follikel (waar de eicel in rijpt) niet openbarst tijdens de ovulatie, maar blijft groeien. Een folliculaire cyste kan tot wel 6 centimeter groot worden.
Polycysteus-ovarium syndroom
Dit is een aandoening waarbij vele folliculaire cysten tegelijk aanwezig zijn op beide eierstokken. De cysten zijn over het algemeen wel kleiner dan wanneer je een enkele folliculaire cyste hebt.
Corpus luteum cyste
Het corpus luteum (gele lichaam) ontstaat na de ovulatie en produceert hormonen om een eventuele zwangerschap in stand te houden. Als de eicel niet bevrucht wordt, krimpt het corpus luteum. In het eerste trimester van een zwangerschap kan het corpus luteum opzwellen en een cyste vormen. Een corpus luteum cyste kan zo?n 8 centimeter groot worden.
Functionele cysten zijn niet gevaarlijk en verdwijnen meestal spontaan.
Dermoïdcysten
Een dermoïdcyste is een holte op je eierstok die gevuld is met vreemde weefsels zoals vetweefsel, haren, talgklieren en soms zelfs tanden. Deze cysten kunnen tot wel 25 centimeter groot worden, maar ze zijn bijna altijd goedaardig. Ze komen het meest voor bij jonge vrouwen.
Cystadenoom
Deze cysten ontstaan uit cellen die aan de buitenkant van de eierstok zitten. Ze zitten vaak met een steeltje vast aan de eierstok. De cysten kunnen gevuld zijn met vloeistof (sereuze cystadenoom) of met slijm (muceuze cystadenoom). Ze kunnen heel groot worden. Ook deze cysten zijn meestal goedaardig.
In zeldzame gevallen kan een dermoïdcyste of cystadenoom uitgroeien tot eierstokkanker.
Symptomen
De meeste cysten zijn klein, goedaardig (geen kanker), en veroorzaken geen symptomen. Sommige cysten problemen die een of meer van de volgende:
- Pijn of ongemak in de onderbuik. De pijn kan constant of met tussenpozen. Pijn kan alleen gebeuren wanneer je seks hebt.
- Soms onregelmatig uw periode hebben, of kunnen zwaarder of lichter worden dan normaal.
- Soms wordt een cyste kunnen bloeden in zichzelf, of barsten. Dit kan leiden tot een plotselinge hevige pijn in de onderbuik.
- Soms een cyste die op een steel het groeien van een eierstok kan de steel draaien op zich (a torsie). Dit stopt het bloed stroomt door de steel van de cyste en zorgt ervoor dat de cyste te verliezen de bloedtoevoer. Dit kan leiden tot plotselinge hevige pijn in de onderbuik.
- Grote cysten kunnen ertoe leiden dat uw buik te zwellen, of druk op nabijgelegen structuren. Zo kunnen ze op de blaas of rectum, die urinewegsymptomen of constipatie leiden.Hoewel de meeste cysten zijn goedaardig, sommige soorten hebben een risico om kanker.
In zeldzame gevallen, sommige cysten te maken abnormale hoeveelheden van de vrouwelijke (of mannelijke) hormonen die kan leiden tot ongewone symptomen.
Diagnose
Omdat de meeste cysten niet tot klachten leiden, worden ze vaak bij toeval ontdekt. Als er wel klachten zijn die wijzen op eierstokcysten, wordt inwendig onderzoek uitgevoerd. De diagnose kan bevestigd worden met computertomografie (CT) of echografie.
Echografie is de meest gebruikte en waardevolste techniek om een diagnose te stellen. Soms is aanvullend onderzoek met een CT-scan of MRI-scan zinvol. Met een laparoscopie (kijkbuisoperatie) is het meestal mogelijk een indruk te krijgen om wat voor soort cyste het gaat. Zo nodig wordt een hapje weefsel (biopt) weggenomen voor nader onderzoek.
Behandeling
Bij veel cysten kan worden afgewacht, omdat zij vaak spontaan verdwijnen. Dit wordt gecontroleerd met echoscopisch onderzoek. Geeft de cyste klachten, is er twijfel over de soort cyste, of is de doorsnede ervan groter dan 7 centimeter, dan wordt de cyste vaak verwijderd door middel van een laparoscopie of door middel van een grotere snede (laparotomie).
Afhankelijk van de grootte, de leeftijd van de vrouw en de echografische kenmerken kan de arts besluiten de gehele eierstok weg te nemen. Voor de menopauze wordt vaak alleen de cyste verwijderd, zeker als de vrouw nog een kinderwens heeft. Na de menopauze worden meestal beide eierstokken verwijderd. Tegenwoordig worden cysten heel vaak scopisch verwijderd.
Een vergroot ovarium wordt meestal verwijderd om te voorkomen dat deze in de toekomst kwaadaardig wordt of door draaien plotseling ernstige buikpijn veroorzaakt. Met één eierstok is een zwangerschap goed mogelijk. Na verwijdering van beide eierstokken is een zwangerschap niet meer mogelijk. Na het verwijderen van beide eierstokken volgt direct de overgang.
