De alvleesklier is een langgerekte trosvormige klier. De medische naam is pancreas.
Bij volwassen mensen is de lengte van de alvleesklier ongeveer twaalf tot vijftien centimeter en de dikte ongeveer één tot drie centimeter.
De alvleesklier ligt links achter in de bovenbuik, vlak voor de wervelkolom. Aan de onderzijde van de alvleesklier bevindt zich de dunne darm.
De alvleesklier kan in de lengte worden opgedeeld in drie delen:
- De 'kop' van de alvleesklier. Deze ligt in het midden van de buik onder de lever en tegen de twaalfvingerige darm.
- Het 'lichaam' van de alvleesklier bevindt zich achter de maag.
- De 'staart' van de alvleesklier ligt links in de buikholte dicht bij de milt en de linker nier.
De alvleesklier heeft 2 belangrijke, maar duidelijk verschillende, functies:
- Spijsvertering (exocriene functie)
De alvleesklier produceert spijsverteringssappen. Deze sappen bevatten enzymen die nodig zijn voor de vertering van eiwitten, suikers en vetten. Door de alvleesklier lopen veel kleine afvoerkanaaltjes, die samen komen in de grote afvoergang van de alvleesklier. Deze afvoergang mondt samen met de grote galgang uit in de twaalfvingerige darm. De uitmonding heet de papil van Vater. Dit is een sluitspiertje aan het uiteinde van de alvleesklierbuis. De alvleeskliersappen en galsappen worden afgegeven aan de twaalfvingerige darm en zorgen voor een goede vertering van het voedsel. - Bloedsuiker regulatie (endocriene functie)
In de alvleesklier zitten kleine klieren die onder andere het hormoon insuline produceren. Deze kliertjes heten de "Eilandjes van Langerhans". Naast insuline produceren ze ook glucagon, beiden spelen een belangrijke rol bij de suikerstofwisseling van ons lichaam.
Behandeling
Bij een chronische alvleesklierontsteking bestaan verschillende behandelingsmogelijkheden. Afhankelijk van de ernst van de ontsteking en de klachten bepaald de arts welke behandeling u krijgt. Hieronder worden de meest gebruikelijke behandelingen toegelicht:
Medicatie
Medicijnen worden voorgeschreven om de hevige pijn te bestrijden. Er worden ook vaak medicijnen gegeven om de alvleesklierhormonen en enzymen aan te vullen.
Voeding
Omdat de medicijnen de alvleesklierenzymen aanvullen, is het in eerste instantie niet noodzakelijk om een vetbeperkt dieet te gebruiken. Voor een persoonlijk voedingsadvies kunt u terecht bij uw behandelend arts of bij een diëtist.
ERCP
In sommige gevallen kan een endoscopische behandeling (ERCP) plaatsvinden. Tijdens een ERCP kan de arts met een flexibele buis (endoscoop) via de mond en de maag tot in de twaalfvingerige darm komen. In dit deel van de dunne darm zit de gezamenlijke uitgang van de galwegen en de alvleesklier (papil van Vater). Met behulp van kleine instrumenten door de endoscoop, kan de arts een ingreep uitvoeren die de afvoergang van alvleeskliersap en galvloeistof makkelijker doorgankelijk maakt. Bij deze ingreep wordt een klein sneetje gemaakt bij de afvoergang. Dit heet een papillotomie. Een andere mogelijkheid is het plaatsen van een buisje (stent) in de afvoergang, waardoor afvoer van alvleeskliersap kan verbeteren.
Operatie
Soms is een operatie noodzakelijk om ernstige pijnklachten te bestrijden. Tijdens een operatie kan de arts oud ontstoken weefsel (littekenweefsel) verwijderen. Een operatie kan ook nodig zijn om het alvleeskliersap goed door te laten stromen naar de dunne darm. Daarbij wordt de afvoergang van de alvleesklier opnieuw met de dunne darm verbonden. Deze operatie vindt zelden plaats. In andere zeldzame gevallen is het nodig om een deel of de gehele alvleesklier te verwijderen. Het verwijderen van de alvleesklier is een ingrijpende operatie. Na een dergelijke operatie moet de patiënt veel medicijnen gebruiken om het tekort aan alvleesklierenzymen en insuline op te vangen.
Behandeling van een pseudocyste
Als pseudocysten klachten veroorzaken moeten ze worden behandeld. Soms ontstaat er een infectie in een pseudocyste. Bij deze ernstige complicatie zal de arts antibiotica voorschrijven. Als verdere behandeling nodig is, kan de arts u meer vertellen over deze behandeling.
Wat is chronische alvleesklierontsteking?
Normaal gesproken worden de spijsverteringsenzymen die de alvleesklier produceert pas in de darm actief, waar ze het voedsel helpen verteren. Bij een alvleesklierontsteking gaan de enzymen al in de alvleesklier zelf aan het werk. Het weefsel van de alvleesklier wordt dan door zijn eigen enzymen verteerd. Dit veroorzaakt schade aan het weefsel van de alvleesklier. Als gevolg hiervan worden nog meer enzymen afgescheiden, waardoor de alvleesklier steeds verder wordt "verteerd" en hierdoor ontstoken raakt.
De medische naam voor alvleesklier is pancreas. Een alvleesklierontsteking (pancreatitis) is een ernstige aandoening waarbij de alvleesklier ontstoken is. In veel gevallen is de ontsteking tijdelijk en we spreken dan van acute alvleesklierontsteking. Bij een chronische alvleesklierontsteking is er sprake van een steeds terugkerende of langdurige ontsteking, die vaak een mild verloop heeft. Deze ontsteking kan continu aanwezig zijn of telkens terugkomen. Door de chronische ontsteking kan de functie van de alvleesklier steeds verder achteruit gaan. Hierbij kan blijvende schade aan de alvleesklier ontstaan. Als gevolg van de langdurige ontsteking verdwijnen er alvleeskliercellen. Deze worden niet vervangen door nieuwe gezonde cellen, maar door littekenweefsel. Door het littekenweefsel kan de afvoergang van de alvleesklier vernauwd raken.
